Αίγυπτος, επανάσταση σε σύγχυση

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

Τι είδους δημοκρατική επανάσταση είναι αυτή της Αιγύπτου, που ασκεί διώξεις κατά 109 Αμερικανών εργαζομένων σε μη κυβερνητικές οργανώσεις υπέρ της προώθησης της δημοκρατίας; Η απάντηση είναι ότι πρόκειται για μια επανάσταση σε σύγχυση, που αναζητεί εξιλαστήρια θύματα για τα προβλήματά της.

Η Ουάσιγκτον οφείλει, όμως, να καταπιέσει την οργή της για την ώρα, αποφεύγοντας μια εσπευσμένη διακοπή της οικονομικής βοήθειας, που θα δυσχέραινε μια ήδη δύσκολη κατάσταση.

Η αιγυπτιακή επανάσταση, ένα χρόνο μετά τη νίκη της, αγωνίζεται να δημιουργήσει κυβέρνηση μέσα στο χάος. Η αυθόρμητη -στερούμενη ηγεσίας- εξέγερση, που ανέτρεψε τον πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ, έδωσε τη θέση της -όπως αναμενόταν- σε ένα συγκεχυμένο πολιτικό μόρφωμα, όπου άναρχες συμμορίες δρουν στον δρόμο και το ηθικό των μετριοπαθών είναι καταρρακωμένο.

Ο Φάιζα Αμπούλ Νάγκα, ο Αιγύπτιος υπουργός που εξαπέλυσε το κυνήγι μαγισσών κατά των μη κυβερνητικών οργανώσεων, προειδοποίησε ότι «η κυβέρνηση σοβαρολογεί όταν λέει ότι θα ξεσκεπάσει τα σχέδια αποσταθεροποίησης της χώρας από πολλές τέτοιες οργανώσεις».

Αν έχετε διαβάσει το «Ανατομία της Επανάστασης», από τον ιστορικό Κρέιν Μπρίντον, γνωρίζετε τι πρόκειται να επακολουθήσει: διεύρυνση του χάους και οικονομική καταρράκωση, ενίσχυση των φωνών που κατηγορούν τους ξένους εκμεταλλευτές και -τέλος- η εμφάνιση ισχυρού ηγέτη, στο πρόσωπο πολιτικού ή έφιππου μουλά, που υπόσχεται την αποκατάσταση της τάξης, της ασφάλειας και της εθνικής αξιοπρέπειας.

Υπάρχει, όμως, και άλλη πιθανότητα, που θέλει τους νέους ακτιβιστές, πρωταγωνιστές της επανάστασης, να συνεχίσουν να πιέζουν προς την κατεύθυνση των πολιτικών ελευθεριών, της αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, για τις οποίες διακινδύνευσαν τις ζωές τους πριν από ένα χρόνο.

Σε αυτή την ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση, οι ΗΠΑ δεν πρέπει να σπεύσουν να κρίνουν πού βρίσκονται οι διαχωριστικές γραμμές, ανακοινώνοντας για παράδειγμα τη διακοπή της βοήθειας προς τον αιγυπτιακό στρατό και την κυβέρνηση της χώρας, καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγούσε τους Αιγυπτίους στο εσφαλμένο συμπέρασμα ότι οι ΗΠΑ είναι ο εξωτερικός εχθρός.

Ας αποστασιοποιηθούμε λίγο από το χάος στην Αίγυπτο για να προβούμε σε μερικές απλές διαπιστώσεις:

Πρώτον, οι ακτιβιστές των μη κυβερνητικών οργανώσεων δεν διέπραξαν κάποιο έγκλημα.

Διάβασα πολλές από τις εκθέσεις των μελών του Εθνικού Δημοκρατικού Ινστιτούτου στο Κάιρο τον τελευταίο χρόνο και διαπίστωσα ότι το μόνο που επιδιώκουν είναι η δημιουργία μιας νέας Αιγύπτου και όχι η ανάσχεσή της. Στόχος τους είναι να βοηθήσουν τους Αιγυπτίους να αποκτήσουν τα εφόδια για την επιβολή της δημοκρατίας και της διαφάνειας, ενώ ανάλογες επιδιώξεις έχουν και οι άλλες τρεις αμερικανικές μη κυβερνητικές οργανώσεις, μέλη των οποίων κατηγορούνται: το Διεθνές Δημοκρατικό Ινστιτούτο, το Freedom House και το Διεθνές Κέντρο για τους Δημοσιογράφους.

Αν οι οργανώσεις αυτές παρέλειψαν να καταθέσουν όλα τα αναγκαία δικαιολογητικά, η υπόθεση θα πρέπει να λήξει γρήγορα. Αν, όμως, η προώθηση της δημοκρατίας κατέστη αδίκημα στη σημερινή Αίγυπτο, αυτό θα είναι πολύ λυπηρό.

Δεύτερον, παρά τις αγαθές προθέσεις των μη κυβερνητικών οργανώσεων, η καχυποψία πολλών Αιγυπτίων είναι δικαιολογημένη. Η χώρα προσπαθεί να απαλλαγεί από δεκαετίες υποταγής και χειραγώγησης από ξένες δυνάμεις, συχνά υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ. Η παράνοιά τους για τις «επεμβάσεις από έξω» είναι αιτιολογημένη.

Τρίτον, οι ελπίδες μου για το μέλλον της χώρας βρίσκονται πάνω στην αιγυπτιακή νεολαία. Ανεξάρτητα από το εάν ανήκουν σε κοσμικά κόμματα ή στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, αυτοί εκφράζουν το αίτημα για αλλαγή. Μοιράζονται κοινό όραμα χειραφέτησης των πολιτών, που εκφράσθηκε από τις πρώτες κιόλας ώρες της εξέγερσης, σε μηνύματα στο Twitter και σε σελίδες του Facebook. Τα δίκτυα αυτά είναι διάσπαρτα, ενώ τα οράματά τους για το μέλλον δεν συμπίπτουν. Διαθέτουν, όμως, τα εργαλεία για τη δημιουργία μιας νέας Αιγύπτου, της οποίας η κυβέρνηση και ο στρατός θα λογοδοτούν στον λαό.

Καθώς, όμως, παρατηρώ τις εξελίξεις, ανησυχώ για κάτι: η Μουσουλμανική Αδελφότητα, έχοντας εξασφαλίσει ισχυρή στήριξη στις βουλευτικές εκλογές, ετοιμάζεται τώρα να κυβερνήσει.

Η ομάδα αυτή διακηρύσσει ότι «το Ισλάμ είναι η λύση». Παραμένει, όμως, άραγε ανοιχτή σε εναλλακτικές λύσεις από ευσεβείς -αλλά και άθεους- συμπολίτες της; Αυτό είναι το κρισιμότερο ερώτημα για τη νέα Αίγυπτο και για αυτό πιστεύω ότι η Αδελφότητα θα ενώσει τη φωνή της για την απελευθέρωση των Αμερικανών ακτιβιστών.

Η Τουρκία μνημονεύεται συχνά ως παράδειγμα προς μίμηση πολιτικής μεταρρύθμισης. Αυτό ισχύει, μέχρι ενός σημείου. Αν πίστευα, όμως, ότι η νέα αιγυπτιακή κυβέρνηση θα περιόριζε την ελευθεροτυπία και την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και του στρατού, με τον ίδιο τρόπο που το κάνει η τουρκική κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια, τότε θα ένιωθα ανήσυχος. Η αιγυπτιακή Δημοκρατία βρίσκεται στο στάδιο της οικοδόμησης, ενώ η Αδελφότητα και όλοι οι άλλοι παίκτες πρέπει να την ωθήσουν προς μεγαλύτερη ελευθερία και όχι προς τον αυταρχισμό.

Πηγή