Γιατί η Χιζμπολλάχ επέλεξε την Κύπρο;

Χρήστος Ιακώβου

Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών (ΚΥΚΕΜ)

Στις 7 Ιουλίου, οι κυπριακές αρχές συνέλαβαν ένα 24χρονο Λιβανέζο με σουηδικό διαβατήριο, ο οποίος στην ανακριτική διαδικασία παραδέχθηκε ότι είναι επιχειρησιακός της λιβανικής σιιτικής οργάνωσης Χιζμπολλάχ και ότι συνέλεγε πληροφορίες σχετικά με τις κινήσεις ισραηλινών τουριστών στην Κύπρο. Η σύλληψη αυτή αποτελεί ένα γεγονός σε μία αλυσίδα αποκαλύψεων της διεθνούς δράσης της Χιζμπολλάχ, από την αρχή του τρέχοντος έτους μέχρι σήμερα. Υπενθυμίζουμε ότι, από τον Ιανουάριο, συλλήψεις με παρόμοιο περιεχόμενο έγιναν στο Αζερμπαϊτζάν, στην Ταϋλάνδη, στη Σιγκαπούρη, στην Τουρκία, στην Κένυα, στην Ινδία, με αποκορύφωμα την τρομοκρατική επίθεση εναντίον ισραηλινών τουριστών στο αεροδρόμιο του Μπουργκάς στη Βουλγαρία, στις 18 του περασμένου Ιουλίου.

Όπως οι παλαιστινιακές οργανώσεις στο παρελθόν ανέπτυξαν δυνατότητες διεθνούς δράσης μέσω της διασποράς παλαιστινίων προσφύγων έτσι και η Χιζμπολλάχ τα τελευταία χρόνια έχει καταφέρει να στρατολογήσει με επιτυχία στην Ευρώπη άτομα αραβικής καταγωγής με ευρωπαϊκά διαβατήρια, με σκοπό να τους χρησιμοποιήσει για διεισδύσεις διεθνώς, εξασφαλίζοντας τη δυνατότητα δημιουργίας ενός δεύτερου πεδίου δράσης εναντίον του Ισραήλ.

   

Από αυτά τα δεδομένα προκύπτουν δύο ερωτήματα: πρώτον, τι επιδιώκει η Χιζμπολλάχ με αυτή την εποχιακή δράση και δεύτερον, πιο συγκεκριμένα, γιατί επέλεξε την Κύπρο μέσα στις χώρες της επιχειρησιακής της δράσης; Το ερώτημα αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι παρά τη γειτνίαση της Κύπρου με το Λίβανο, η σχέση της Χιζμπολλάχ με το νησί υπήρξε, στα τριάντα χρόνια ιστορίας της οργάνωσης, επιφανειακή έως ανύπαρκτη. Στην ουσία, πρόκειται για την πρώτη σύλληψη στην Κύπρο μέλους της Χιζμπολλάχ με αυτή την κατηγορία. Οι πιο σημαντικές αραβικές τρομοκρατικές επιθέσεις στην Κύπρο, κατά το παρελθόν, πραγματοποιήθηκαν από την οργάνωση Φάταχ-Επαναστατικό Συμβούλιο ή οργάνωση του Αμπού Νιντάλ, η οποία αποσχίστηκε από την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) το 1973. Η εν λόγω οργάνωση λειτούργησε αντιστρόφως προς τη λογική της ΟΑΠ, η οποία έβλεπε την Κύπρο περισσότερο ως διαμετακομιστικό σταθμό και ως χώρα εξόρμησης παρά ως πεδίο επιθέσεων εναντίον ισραηλινών στόχων. Επιπλέον, η φιλική στάση των κυπριακών κυβερνήσεων έναντι του παλαιστινιακού αγώνα λειτουργούσε αποτρεπτικά προς την ΟΑΠ να μετατρέψει την χώρα σε πεδίο τρομοκρατικής δράσης.

Σε ό,τι αφορά στο πρώτο ερώτημα, η Χιζμπολλάχ, ειδικά όταν πρόκειται να αναλάβει δράση εκτός Λιβάνου, λειτουργεί ως εργαλείο της περιφερειακής πολιτικής του Ιράν. Η Χιζμπολλάχ ιδρύθηκε από το Ιράν το 1982, μέσα στο πνεύμα της Ιρανικής Επανάστασης, και έκτοτε η σχέση αυτή παραμένει πολύ στενή. Το σιιτικό ιδεολογικοθρησκευτικό περιεχόμενο της οργάνωσης επιβάλλει την υποταγή στην ανώτατη θρησκευτική ηγεσία του σιιτισμού, που ευρίσκεται στο Ιράν, απ' όπου προέρχεται και η οικονομική και στρατιωτική της ενίσχυση. Συνεπώς, δεν μπορεί κανείς να αναλύσει την τρέχουσα διεθνή δράση της Χιζμπολλάχ χωρίς να τη δει σε συνάρτηση με τους στρατηγικούς στόχους της εξωτερικής πολιτικής της Τεχεράνης.

Η τελευταία πυκνή δράση της Χιζμπολλάχ έχει σκοπό να επαναλάβει το σκηνικό του 2006. Με άλλα λόγια, εξαπολύοντας διεθνώς μία αλυσίδα επιθέσεων εναντίον ισραηλινών στόχων, επιδιώκει να αναγκάσει το Ισραήλ να αναλάβει στρατιωτική δράση στο Λίβανο και να εκτροχιάσει το διεθνές ενδιαφέρον γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ιδιαίτερα σε μία περίοδο όπου τα σενάρια ισραηλινού στρατιωτικού κτυπήματος εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας βλέπουν πυκνά το φως της διεθνούς επικαιρότητας.

     

Σε ό,τι αφορά στο δεύτερο ερώτημα, η μεν Χιζμπολλάχ έχει επιλέξει «εύκολες χώρες», οι οποίες είναι θελκτικοί τουριστικοί προορισμοί για τους Ισραηλινούς. Ο όρος «εύκολες χώρες» έχει να κάνει με το ότι το επίπεδο ασφάλειας για τους ισραηλινούς τουρίστες είναι σε αυτά τα κράτη χαμηλό, συνεπώς η όλη επιχειρησιακή δράση θεωρείται εύκολη. Επιπλέον, η Χιζμπολλάχ δεν ανέπτυξε ποτέ σχέσεις με οποιαδήποτε κυπριακή κυβέρνηση ή κόμμα, όπως στο παρελθόν η ΟΑΠ, κατ' επέκταση δεν υπάρχει η τοπική δυνατότητα αποτρεπτικής παρέμβασης σε οποιαδήποτε πρόθεση της οργάνωσης να αναλάβει δράση στη χώρα.

Το δε Ιράν κατατάσσει την Κύπρο στις «εύκολες χώρες» διότι το διπλωματικό κόστος, σε περίπτωση που αποκαλυφθεί ο ρόλος του, θα είναι ελάχιστο από την αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, οι στενές σχέσεις που αναπτύσσει τα τελευταία χρόνια η Κυπριακή Δημοκρατία με το Ισραήλ έχουν άρει τις όποιες αναστολές θα μπορούσαν να υπάρξουν στο παρελθόν, πέραν του πολιτικού μηνύματος που θα μπορούσε να στείλει το Ιράν από μία τέτοια τρομοκρατική επίθεση, ότι δηλαδή οι στενές σχέσεις με το Ισραήλ προκαλούν κόστος στην Κύπρο.  

Συμπερασματικώς, η Κυπριακή Δημοκρατία ευρίσκεται ενώπιον ενός νέου πλαισίου τρομοκρατικής δράσης, το οποίο συνδέεται με την αραβο-ισραηλινή αντιπαράθεση. Δεν υπάρχει η δυνατότητα παρέμβασης στη Χιζμπολλάχ, καθώς επίσης, οι στενές σχέσεις που αναπτύσσονται εσχάτως με το Ισραήλ περιορίζουν τη δυνατότητα πίεσης επί του Ιράν. Αν τελικώς, η δράση της Χιζμπολλάχ διευρυνθεί συστηματικά σε διεθνές επίπεδο, τότε η Κύπρος θα πρέπει να στρέψει με μεγαλύτερη προσοχή τους μηχανισμούς ασφαλείας στο φαινόμενο αυτό προς αποτροπή δυσάρεστων καταστάσεων. 

 www.geopolitics-gr.blogspot.com