Στα άκρα οδηγείται ο εμφύλιος στη Συρία

Περισσότεροι νεκροί τον Ιούλιο απ’ ό,τι στους εννέα μήνες της εξέγερσης

The Economist, Reuters

Με τη διεθνή διπλωματία να αδυνατεί, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο και καθώς ο ρυθμός της καταστροφής αυξάνεται πλέον ραγδαία, ο συριακός εμφύλιος οδεύει προς μια αιματοβαμμένη διευθέτηση. Είναι ενδεικτικό ότι περισσότεροι άνθρωποι σκοτώθηκαν τον Ιούλιο απ' ό,τι τους εννέα πρώτους μήνες της εξέγερσης. Την ίδια στιγμή, ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ Ασαντ, έχει ήδη αναγνωρίσει πως η μάχη για τον έλεγχο στο Χαλέπι, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, θα είναι καθοριστικής σημασίας στην έκβαση της διένεξης.

Κι όμως, παρά την ανάπτυξη περισσότερων από είκοσι χιλιάδων άρτια εξοπλισμένων στρατιωτών, οι οποίοι υποστηρίζονται από άρματα μάχης και επιθετικά ελικόπτερα, ο συριακός τακτικός στρατός αδυνατούσε να κάμψει τη σθεναρή αντίσταση των επτά χιλιάδων ανταρτών στα νοτιοανατολικά προάστια της πόλης. Μετά τρεις εβδομάδες πολιορκίας, οι δυνάμεις του Ασαντ κατόρθωσαν να απωθήσουν το πρωί της Τετάρτης τους αντάρτες από τη Σαλαχεντίν, τη συνοικία-προπύργιό τους.

Ο τακτικός στρατός έχει ανατινάξει ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα, έχει υποχρεώσει χιλιάδες αμάχους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, αλλά προς το παρόν αποφεύγει μια κατά μέτωπον χερσαία επίθεση. Αυτή η διστακτικότητα ενδέχεται να κρύβει φόβους μεγάλων απωλειών σ' ένα στράτευμα το ηθικό του οποίου είναι ήδη χαμηλό. Πιθανότατα δε, το καθεστώς φοβάται ότι οι δυνάμεις του, οι οποίες φέρουν βαρύ οπλισμό και είναι ως εκ τούτου δυσκίνητες, θα παγιδευτούν στους στενούς δρόμους της παλιάς πόλης.

Αποφασισμένοι

Οι Ταξιαρχίες της Ενότητας (σ.σ. Ταουίντ στα αραβικά), ένα αμάλγαμα τοπικών αντιστασιακών ομάδων, έχουν καταφέρει οδυνηρά πλήγματα ενάντια στα τεθωρακισμένα των κυβερνητικών δυνάμεων, χρησιμοποιώντας αντιαρματικές χειροβομβίδες και αυτοσχέδιες βόμβες. Παρά τις ελλείψεις σε καύσιμα και τρόφιμα, τα μέλη της συγκεκριμένης ταξιαρχίας δείχνουν αποφασισμένα να συνεχίσουν να μάχονται.

Το πρωί της Πέμπτης, ορισμένοι εκ των διοικητών του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA) στο Χαλέπι παραδέχονταν προβλήματα στον ανεφοδιασμό των μονάδων τους, πλην όμως άλλες πηγές ανέφεραν ότι οι αντάρτες απέκτησαν πρόσφατα πρόσβαση σε φορητούς εκτοξευτές αντιαεροπορικών πυραύλων. Εφ' όσον κάτι τέτοιο ισχύει, τότε η ισορροπία δυνάμεων μπορεί να αλλάξει ριζικά τις επόμενες μέρες.

Στο μεταξύ, η μετατόπιση του μεγάλης δύναμης του τακτικού στρατού στο Χαλέπι έδωσε στους άνδρες του FSA τη δυνατότητα να θεμελιώσουν τον έλεγχο σε άλλες επαρχιακές περιοχές. Το γεγονός αυτό, άλλωστε, τους επέτρεψε να στήσουν σε πολλές περιπτώσεις ενέδρες στις πομπές των οχημάτων που μετέφεραν ενισχύσεις στο Χαλέπι.

Στις άλλες επαρχίες της Συρίας, το αδιάκριτο «σφυροκόπημα» κατοικημένων περιοχών και οι επιδρομές αντεκδίκησης συνεχίζονται με αμείωτη ένταση. Μία από τις περιοχές που πλήττεται βάναυσα τις τελευταίες εβδομάδες είναι η Ντεράα στον Νότο.

Οι κάτοικοι της πόλης υποστηρίζουν ότι η συχνότητα των πυρών του πυροβολικού των καθεστωτικών δυνάμεων αυξήθηκε αμέσως μετά την αυτομόληση του πλέον πρώην πρωθυπουργού, Ριάντ Χιτζάμπ. Ο τελευταίος, ο οποίος διορίστηκε στον πρωθυπουργικό θώκο μόλις πριν από δύο μήνες, αυτομόλησε την περασμένη Κυριακή στην Ιορδανία, περνώντας πρώτα από την Ντεράα μαζί με μέλη της οικογένειάς του.

Η «φυγή» του κ. Χιτζάμπ από το «τρομοκρατικό και δολοφονικό», όπως το αποκάλεσε ο ίδιος, συριακού καθεστώτος αποτελεί το βαρύτερο, μέχρι σήμερα, πολιτικό πλήγμα που έχει δεχθεί ο πρόεδρος Ασαντ και αυτό διότι μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για επιπλέον αυτομολήσεις, ιδιαίτερα σουνιτών αξιωματούχων. Εφ' όσον κάτι τέτοιο συμβεί, θα εκτεθεί ανεπανόρθωτα ο θρησκευτικός πυρήνας του καθεστώτος, στον οποίο κυριαρχεί σχεδόν απόλυτα η μειονότητα των Αλεβιτών. Μέχρι στιγμής, πάντως, τριάντα στρατηγοί, στην πλειοψηφία τους σουνίτες, έχουν αυτομολήσει.

Ο πρόεδρος Ασαντ μπορεί να αισθάνθηκε κάποιου είδους ανακούφιση ακούγοντας τον αρμόδιο για θέματα εθνικής ασφάλειας του Ιράν, Σαέντ Τζαλίλι, να υπογραμμίζει από τη Δαμασκό ότι ο «άξονας της αντίστασης» δεν λυγίζει. Παρά ταύτα, η επίσκεψη του κ. Τζαλίλι στη Δαμασκό αντικατοπτρίζει την ανησυχία της Τεχεράνης για την τύχη των σαράντα οκτώ Ιρανών που απήχθησαν το περασμένο Σάββατο από αντάρτες στα προάστια της συριακής πρωτεύουσας.

Ο ρόλος της Τουρκίας και η αυτονομία των Κούρδων

Ο χειρότερος εφιάλτης της Τουρκίας, η ανάδυση μιας περιοχής υπό τον ντε φάκτο έλεγχο των Κούρδων αυτονομιστών, αρχίζει να αποκτά σάρκα και οστά στη βόρεια Συρία. Παράλληλα, η συριακή διένεξη «δηλητηριάζει» ήδη τις ευαίσθητες σχέσεις της Αγκυρας με το Ιράν και το Ιράκ, ενώ περιπλέκει εκείνες με τη Ρωσία. «Το δόγμα των μηδενικών προστριβών με τα γειτονικά κράτη που ασπαζόταν η Αγκυρα έχει γίνει πλέον θρύψαλα», υποστηρίζει ο Τούρκος πρώην διπλωμάτης και νυν αναλυτής του διεθνούς ιδρύματος για την ειρήνη, Carnegie Endowment, Σινάν Ουλγκέν. Παρά τις απειλές του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, η πραγματικότητα λέει πως η Αγκυρα δεν είναι σε θέση να επηρεάσει την έκβαση της διένεξης, τουλάχιστον όχι από μόνη της. «Η τουρκική ηγεσία απαιτεί από τον περασμένο Νοέμβριο την αποκαθήλωση του Ασαντ, εντούτοις όλες οι ενδείξεις συνηγορούν ότι δεν μελέτησε σε βάθος την κατάσταση στη Συρία ούτε υπολόγισε τις συνέπειες της υποστήριξης προς τους αντάρτες», σχολιάζει ο πολιτικός αναλυτής Γκάρεθ Τζένκινς. «Η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με την ανάδυση μιας κουρδικής ημιαυτόνομης οντότητας στα νότια σύνορα της και τη «λιβανοποίηση» της Συρίας, δηλαδή την εδραίωση μιας κατάστασης όπου διαφορετικές εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες θα ελέγχουν τμήματα της χώρας», συμπληρώνει. Αλλοι αναλυτές δε, υποστηρίζουν ότι ο Ασαντ ήταν εκείνος που ανέθεσε στους Κούρδους αυτονομιστές την ασφάλεια της βορειοανατολικής Συρίας, εξασφαλίζοντας έτσι ότι δεν θα συνεργαστούν με τους αντάρτες.