Ο νέος ισχυρός άνδρας στη Σαουδική Αραβία

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

Διορίζοντας τον πρίγκιπα Μπαντάρ μπιν Σουλτάν αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών, η Σαουδική Αραβία σχημάτισε ένα είδος Συμβουλίου Πολέμου, την ώρα που οι σχέσεις της με το Ιράν διαρκώς οξύνονται και αντιμετωπίζει προβλήματα με τους σιίτες στο εσωτερικό της.

Οι Σαουδάραβες έχουν λάβει κι άλλα προληπτικά μέτρα σε περίπτωση περιφερειακής σύρραξης. Ορισμένοι στρατιωτικοί και προσωπικό ασφαλείας επιστρατεύθηκαν τον Ιούλιο – κάποιοι ανακλήθηκαν από τη θερινή τους άδεια ή τους ζητήθηκε να αναβάλουν τις διακοπές τους. Μια εξήγηση της κινητοποίησης αυτής στο Ριάντ είναι ότι οι Σαουδάραβες ανησυχούσαν μήπως η Τουρκία εξαπολύσει επίθεση εναντίον της Συρίας σε αντίποινα για την κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού στα τέλη Ιουνίου.

Ο διορισμός νέου αρχηγού των μυστικών υπηρεσιών επήλθε τη στιγμή που η Σαουδική Αραβία ενίσχυσε την υποστήριξή της προς τους εξεγερμένους στη Συρία, που προσπαθούν να ανατρέψουν τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ. Στην κρυφή αυτή επιχείρηση, οι Σαουδάραβες συνεργάζονται με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Τουρκία, την Ιορδανία και άλλες χώρες.

Ο Μπαντάρ διαδέχεται τον πρίγκιπα Μουκρίν μπιν Αμπντούλ Αζίζ, άνθρωπο ελάχιστα ορατό στη Δύση την περίοδο της θητείας του ως αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών. Οργίασαν οι φήμες ότι ο Μουκρίν απολύθηκε, λέγεται όμως ότι διατηρεί την εμπιστοσύνη του βασιλιά Αμπντάλα, που θα τον χρησιμοποιήσει ως ειδικό απεσταλμένο στο Πακιστάν και σε άλλες μουσουλμανικές χώρες, όπου η παραδοσιακή σαουδαραβική συμπεριφορά του Μουκρί θα είναι χρήσιμη.

Ο Μπαντάρ, ο απαστράπτων πρώην πρέσβης στην Ουάσιγκτον, έδειχνε παραγκωνισμένος τα τελευταία χρόνια, λόγω της κακής υγείας του και προσωπικών θεμάτων. Ο διορισμός του τη συγκεκριμένη στιγμή στη συγκεκριμένη θέση πιθανότατα μαρτυρεί την πρόθεση του βασιλιά Αμπντάλα και του νέου διαδόχου Σαλμάν να αναθέσουν σε κάποιον έμπειρο... τον χειρισμό ευαίσθητων επαφών με ξένους σε περίοδο μεγάλων εντάσεων.

Ο Μπαντάρ θα είναι χρήσιμος διαμεσολαβητής εάν, για παράδειγμα, η Σαουδική Αραβία θελήσει να αγοράσει πυρηνικά όπλα ή τεχνολογία για βαλλιστικούς πυραύλους από την Κίνα προκειμένου να αντιμετωπίσει την πυρηνική απειλή του Ιράν. Ο Μπαντάρ ήταν το 1987 μεσάζων σε μυστική συμφωνία για πυραύλους με την Κίνα, γνωστή ως «Ανατολικός Ανεμος». Mετείχε επίσης σε μυστικές αποστολές στη Συρία και τον Λίβανο επί δεκαετίες, ενώ σύμφωνα με τη «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ», αυτός βοήθησε να κανονιστεί συνάντηση στη Σαουδική Αραβία με τον στρατηγό Μανάφ Τλας, έναν από τους σημαντικότερους υψηλόβαθμους Σύρους φυγάδες.

Ο Μπαντάρ διαθέτει όλες τις ικανότητες για να χειριστεί τη διασύνδεση με τις ΗΠΑ στον τομέα των πληροφοριών. Υπηρέτησε επί δεκαετίες πρέσβης στην Ουάσιγκτον, είχε στενές σχέσεις με τη CIA την περίοδο της προεδρίας του Ρόναλντ Ρέιγκαν και λέγεται ότι είχε συμβάλει στη δημιουργία μυστικού ταμείου για τη χρηματοδότηση κοινών επιχειρήσεων ΗΠΑ - Σ. Αραβίας στη Μέση Ανατολή. Την εποχή της προετοιμασίας του Πολέμου στον Κόλπο, το 1991, ο Μπαντάρ ήταν τόσο στενός συνεργάτης του προέδρου Μπους, ώστε τον αποκαλούσαν «Μπαντάρ Μπους», πράγμα που συνεχίστηκε και επί προεδρίας Τζορτζ Μπους του νεότερου.

Ο Μπαντάρ συνέχισε να διαδραματίζει ρόλο παρασκηνιακά και όταν έφυγε από την Ουάσιγκτον, το 2005. Ηταν, όπως λέγεται, υποστηρικτής της επιθετικής πολιτικής κατά του Ιράν του αντιπροέδρου Ντικ Τσένι, φέρνοντας σε απόγνωση τον πρίγκιπα Τουρκί αλ Φαϊζάλ, που τον διαδέχθηκε στην πρεσβεία στην Ουάσιγκτον και που συνεργαζόταν με μέλη της κυβέρνησης Μπους που δεν ανήκαν στον κύκλο των σκληρών ιεράκων.

Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Μπαντάρ υπήρξε ειδικός στόχος των ιρανικών μέσων ενημέρωσης τις τελευταίες ημέρες. Η Press TV τον περιέγραψε ως «εγκέφαλο της αήθους υποκρισίας» της CIA και της Mossad κατά της Συρίας. Η Press TV νωρίτερα μετέδωσε πληροφορίες, που δεν είχαν διασταυρωθεί, σύμφωνα με τις οποίες ο Μπαντάρ είχε δολοφονηθεί. Οι Σαουδάραβες και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν έκαναν κανένα σχόλιο, οι πληροφορίες δεν τεκμηριώνονται ούτε από ανεξάρτητες πηγές.

Στο εσωτερικό, οι Σαουδάραβες προσπαθούν να συγκρατήσουν τις σιιτικές διαμαρτυρίες στο Αλ Κατίφ, την πλουσιότερη σε πετρέλαια επαρχία της μοναρχίας. Οι διαμαρτυρίες, που οι Σαουδάραβες πιστεύουν ότι υποκινεί το Ιράν, έγιναν αιτία να σκοτωθούν δύο άνθρωποι, όπως αναμετέδωσε το BBC στις 9 Ιουλίου. Οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν στις αρχές Αυγούστου.

Οι Σαουδάραβες δεν κατόρθωσαν να σταματήσουν την εξέγερση στο Αλ Κατίφ. Αντιθέτως, τα πράγματα φαίνεται να χειροτερεύουν. Οι διαδηλωτές ελπίζουν ίσως ότι θα εξωθήσουν τους Σαουδάραβες στην αιματηρή καταστολή ώστε οι διαδηλώσεις να εξαπλωθούν και να προκληθεί διεθνής κατακραυγή. Μέχρι στιγμής, οι Σαουδάραβες απέφυγαν την κλιμάκωση, ακολουθώντας σχετικά συγκρατημένη τακτική. Οι μεταρρυθμιστές επιμένουν ότι ο καλύτερος τρόπος να καταπνιγεί η διαμαρτυρία των σιιτών είναι να τους εκχωρήσουν τα πλήρη δικαιώματα που αντιστοιχούν σε Σαουδάραβα πολίτη.