Λιώνουν ταχύτατα οι πάγοι στην Αρκτική

Του Andrew C. Revkin

International Herald Tribune

Έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ η συρρίκνωση των θαλάσσιων πάγων του Αρκτικού Ωκεανού. Οι ειδικοί, που παρακολουθούν το φαινόμενο, πιστεύουν ότι αποτελεί προάγγελο άλλων μεγαλύτερων μεταβολών που θα δούμε στο μέλλον.

Ειδικότερα η έκταση των θαλάσσιων πάγων στον Αρκτικό, πριν από μία εβδομάδα, είχε συρρικνωθεί τόσο ώστε κάλυπτε λιγότερο από το 30% της επιφάνειας του ωκεανού και προσέγγιζε τα 4,10 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Ήταν, δηλαδή, μικρότερη κατά 70 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα από αυτή του προηγούμενου ρεκόρ που καταγράφηκε στις 18 Σεπτεμβρίου του 2007. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η περίοδος που λιώνουν οι πάγοι δεν έχει τελειώσει ακόμα και κατά συνέπεια όταν ολοκληρωθεί, η έκταση που θα καλύπτεται από τους θαλάσσιους πάγους θα είναι πολύ μικρότερη από αυτή του 2007.

Το Εθνικό Κέντρο Χιονιού και Πάγου των ΗΠΑ και η ερευνητική υπηρεσία του Πανεπιστημίου του Κολοράντο ανακοίνωσαν τα ευρήματα και τις μετρήσεις των δορυφόρων την αρχή της εβδομάδας από κοινού με την NASA. Συνολικά οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ποσότητα θαλάσσιων πάγων στην περιοχή, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, μειώθηκε περισσότερο από 40% από την εποχή που άρχισαν οι μετρήσεις και τηρούνται αρχεία, δηλαδή, από τις αρχές της δεκαετίας του 1970.

- Τι είναι αυτό που επηρεάζει τόσο αρνητικά την περιοχή; Κατά τους επιστήμονες, η δραματική τήξη των πάγων οφείλεται στην υπερθέρμανση του πλανήτη, συνέπεια της αλόγιστης ανθρώπινης δραστηριότητας και της εκπομπής αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Με την τήξη των θαλάσσιων πάγων βλέπουμε την κλιματική αλλαγή να λαμβάνει σάρκα και οστά μπροστά στα μάτια μας. Οι μέχρι σήμερα επιστημονικές προβλέψεις υποδεικνύουν ότι μελλοντικά, πιθανότατα πριν από το 2050, ο Αρκτικός Ωκεανός δεν θα έχει πάγους το καλοκαίρι. Η φετινή συρρίκνωση των θαλάσσιων πάγων στην πραγματικότητα καθιστά αξιόπιστες τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις, που θέλουν την εξαφάνιση των θαλάσσιων πάγων πριν από το τέλος της δεκαετίας.

- Γιατί βλέπουμε σήμερα η τήξη των πάγων να σπάει κάθε προηγούμενο ρεκόρ; Κατά πάσα πιθανότητα συνέβαλε μια ισχυρή θύελλα στις αρχές του μήνα. Ωστόσο, δεν μπορεί να είναι αυτός ο μοναδικός παράγοντας. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι η ταχύτητα με την οποία λιώνουν οι πάγοι έχει αυξηθεί. Ωστόσο, οι επιστήμονες διστάζουν να προβούν σε προβλέψεις για τις μελλοντικές εξελίξεις, αφού η κατάσταση των θαλάσσιων πάγων είναι ευμετάβλητη εξαιτίας φυσικών παραγόντων που δεν ρυθμίζονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα.

- Πόσο ανησυχητικό είναι αυτό που συμβαίνει τώρα; H τήξη των θαλάσσιων πάγων δεν πρόκειται να προκαλέσει σημαντική άνοδο της στάθμης των θαλασσών παγκοσμίως, αφού ήδη ακόμα και με τη στέρεα μορφή τους εκτοπίζουν όγκο ύδατος ίσο με το βάρος τους. Η απότομη αύξηση της θερμοκρασίας στον Αρκτικό, όμως, απειλεί και τους πάγους που καλύπτουν την ξηρά, ιδιαίτερα αυτούς της Γροιλανδίας. Το νερό που θα προέλθει από την τήξη τους είναι ικανό να προκαλέσει αύξηση της στάθμης των υδάτων σε θάλασσες και ωκεανούς.

Η απώλεια των θαλάσσιων πάγων μεταβάλλει εξάλλου τις κλιματικές συνθήκες στην περιοχή, ασκώντας πιέσεις στα οικοσυστήματα και διαβρώνοντας τις ακτογραμμές, που πλέον είναι εντελώς εκτεθειμένες στα ανηλεή κύματα. Από την άλλη η τήξη των θαλάσσιων πάγων θα βοηθήσει στη δημιουργία νέων διαύλων ναυσιπλοΐας και ευκολότερη πρόσβαση σε πετρέλαιο και τον ορυκτό πλούτο.

Η μέση θερμοκρασία στην περιοχή αυξάνεται με διπλάσια ταχύτητα από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο, πρόβλεψη που έγινε για πρώτη φορά το 1896. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η τήξη των θαλάσσιων πάγων ήδη επηρεάζει τις μετεωρολογικές συνθήκες στο βόρειο ημισφαίριο, ιδιαίτερα στη ζώνη ήπιου κλίματος και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μεταβολή ευνοεί τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως τους καύσωνες και τις περιόδους μεγάλης ξηρασίας.