Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης στο ΚΥΠΕ του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Αλεξάντερ Ντάουνερ.

----

Ερ. Ποια διαδικασία θα ακολουθήσουν τα ΗΕ στο Greentree;

Απ. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να επικεντρωθούμε στα ουσιώδη θέματα. Για πολύ καιρό η μεθοδολογία που ακολουθείτο ήταν η συζήτηση των κεφαλαίων, ένα προς ένα, 6 ή 7 κεφάλαια, τα οποία συζητούσαμε επανειλημμένως. Βασικά υπάρχουν τρία καλάθια – θέματα που έχουν συμφωνηθεί, θέματα στα οποία υπάρχουν συγκλίσεις και θέματα όπου υπάρχουν διαφορές. Στα μέσα Ιουλίου διαπιστώθηκε ότι η διαδικασία των συνομιλιών αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα, υπήρχαν σημαντικές διαφορές και ζητήσαμε από τους ηγέτες να επικεντρωθούν στα ουσιώδη θέματα, που είναι περίπου 20. Πιστεύουμε ότι εάν καταλήξουν σε συμφωνία στα ουσιώδη θέματα, τότε πολλές από τις λεπτομέρειες θα διευθετηθούν.

Ένα από τα ουσιώδη θέματα είναι οι Συνθήκες Εγγυήσεων, Συμμαχίας και Εγκαθίδρυσης, που θα πρέπει να συζητηθούν με την Τουρκία, την Ελλάδα και τη Βρετανία. Αυτό δεν θα γίνει τώρα.

Ένα άλλο κύριο θέμα είναι οι λεπτομέρειες που αφορούν τις εδαφικές αναπροσαρμογές, οι χάρτες και οι αριθμοί. Και οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συζητήσουν το συγκεκριμένο θέμα ενόψει της διεθνούς διάσκεψης.

Εχουμε ακόμα δουλειά να κάνουμε, παρόλο που έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος.

Στην πραγματικότητα υπάρχουν τρία ουσιώδη θέματα που θα πρέπει να διευθετηθούν. Πρώτον πώς θα εκλέγεται ο εκ περιτροπής Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος, δεύτερο πώς θα διευθετηθεί το θέμα ιθαγένεια και τρίτο το περιουσιακό, που δεν μπορεί να διευθετηθεί μέχρι να καθοριστούν οι εδαφικές αναπροσαρμογές. Χρειάζεται να σχεδιάσομε ένα πακέτο για το περιουσιακό.

Στόχος είναι στο τέλος της συνάντησης στο Greentree να έχουμε το περίγραμμα για το τι θέλουμε να κάνουμε σε ό,τι αφορά τη διακυβέρνηση, το περιουσιακό, την ιθαγένεια και εάν το καταφέρομε αυτό στο Greentree, τότε θα έχουμε επιτύχει κάτι αρκετά καλό.

Σε θέματα οικονομίας ήδη υπάρχουν συγκλίσεις, όπως και σε θέματα ΕΕ (εκκρεμεί το θέμα του πώς θα ενσωματωθεί η συμφωνία στην οποία θα καταλήξουν στο ευρωπαϊκό κεκτημένο), ενώ έχουν σχεδόν συμφωνηθεί τα θέματα εσωτερικής ασφάλειας.

Αυτή η διαδικασία φαίνεται ότι θα επιτύχει. Εάν στο τέλος της ημέρας δεν υπάρξει συμφωνία επί αυτών των θεμάτων, και οι διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών είναι πολύ μεγάλες – κάτι που δεν είναι ενδεχομένως μια δίκαιη εικόνα της παρούσας κατάστασης – θα φθάσουμε πιθανόν σε ένα σημείο όπου δεν θα μπορούμε να κάνουμε κάτι.

Δεν έχω αντιμετωπίσει πιο δύσκολο ζήτημα από το Κυπριακό.

Ερ. Θα επιδιώξετε συμφωνία σε όλα τα τρία θέματα στη συνάντηση στο Greentree;

Απ. Θα συζητήσουμε όλα αυτά τα ουσιώδη θέματα (περίπου 20 στον αριθμό) και να σημειώσω ότι σε πολλές πτυχές υπήρξαν συγκλίσεις.

Ερ. Τι θα χαρακτηρίζατε ως επιτυχία στο Greentree;

Απ. Εάν έχουμε απαντήσεις σε αυτά, κάποιου είδους συμφωνία, εάν μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε ένα καλό αποτέλεσμα σε θέματα διακυβέρνησης και σε μια ή δύο άλλες πτυχές του διαμοιρασμού εξουσιών και της διακυβέρνησης, τότε μπορούμε να πούμε ότι έχουμε λίγο πολύ ολοκληρώσει στο Greentree.

Εάν καταστεί δυνατό να εξασφαλίσουμε ένα καλό αποτέλεσμα στο περιουσιακό – να σημειώσω ότι δεν μπορούμε να ολοκληρώσουμε αυτό το κεφάλαιο – εάν καταφέρουμε να το διευθετήσουμε με καλύτερο τρόπο από ό,τι στο παρελθόν, τότε πιστεύω ότι οδεύουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Αυτό θα ήταν ένα καλό αποτέλεσμα.

Για το θέμα της ιθαγένειας, πρέπει να εργαστούμε περισσότερο σε ένα πλάνο.

Εάν επιτύχουμε σε αυτό και εάν λάβουμε υπόψη και τα άλλα θέματα (ΕΕ και οικονομία), τότε ουσιαστικά θα έχουμε μπροστά μας μια καλή συμφωνία στα ουσιώδη θέματα και αυτό είναι εκείνο που επιδιώκουμε.
Φυσικά θα χρειαστεί περισσότερη εργασία επί των τεχνικών πτυχών των συγκεκριμένων θεμάτων.

Στη συνέχεια, μπορούμε να προχωρήσουμε σε διεθνή διάσκεψη. Δεν μπορούμε να ολοκληρώσουμε τη διαδικασία χωρίς μια διεθνή διάσκεψη.

Ερ. Υπάρχει χρονοδιάγραμμα για αυτή την προσπάθεια;

Απ. Δεν μπορώ να πω κάτι επί τούτου τώρα, ας περιμένουμε να δούμε το αποτέλεσμα στη συνάντηση στο Greentree. Η παρούσα διαδικασία είναι απίστευτα δύσκολη, χρειάζεται επιμονή και θάρρος.

Ερ. Υπάρχει προοπτική τα ΗΕ να πάρουν αυτό που επιδιώκουν στο Greentree;

Απ. Δεν θα διοργανώναμε τη συνάντηση εάν δεν πιστεύαμε ότι υπήρχε πιθανότητα επιτυχίας. Πρέπει να πάρεις ένα ρίσκο. Μπορεί να αποτύχει και η όλη διαδικασία να καταρρεύσει, αλλά μπορεί να επιτύχει και η διαδικασία να συνεχίσει.

Ερ. Μέχρι πότε;

Απ. Η Κυπριακή Προεδρία (της ΕΕ) αρχίζει τον Ιούλιο, μετά έχουμε τις προεδρικές εκλογές το 2013. Το θέμα δεν είναι ο χρόνος. Εάν διαπιστωθεί αδιέξοδο, τότε έχει τελειώσει η διαδικασία. Εάν η συνάντηση αποφέρει αποτελέσματα, τότε πρέπει απλά να ολοκληρώσεις την εργασία που πρέπει να γίνει. Η συγκεκριμένη διαδικασία θα ολοκληρωθεί είτε με συμφωνία είτε με ένα απόλυτο αδιέξοδο.

Εάν θέλεις συμφωνία στα ουσιώδη θέματα, αυτό μπορεί να επιτευχθεί σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Δεν χρειάζονται εκατοντάδες ώρες να καταγραφούν οι λεπτομέρειες και να σημειώσω ότι και οι δύο πλευρές γνωρίζουν τις θέσεις της άλλης. Δεν χρειάζεται χρόνος, χρειάζεται πολιτική βούληση.

Ερ. Γιατί θεωρείτε την Κυπριακή Προεδρία της ΕΕ εμπόδιο στη διαδικασία;

Απ. Η Κύπρος θα προεδρεύει συναντήσεων, υπάρχουν χρονικοί περιορισμοί και αυτοί παίρνουν τις αποφάσεις στην Κύπρο θα πρέπει να επικεντρωθούν στα ευρωπαϊκά θέματα. Να σημειώσω ότι η προεδρία είναι τον Ιούλιο, πέντε μήνες από σήμερα. Μια συμφωνία για τα ουσιώδη θέματα δεν θα πρέπει να πάρει μήνες, μπορεί να επιτευχθεί σχετικά γρήγορα με τη σωστή θέληση, το σωστό πολιτικό περιβάλλον, πνεύμα συμβιβασμού και έξυπνες διαπραγματεύσεις.

Ερ. Υπάρχει σκέψη για αναβολή της συνάντησης στο Greentree;

Απ. Όχι

Ερ. Ακόμα και με το ενδεχόμενο αποτυχίας;

Απ. Δεν υπάρχει δυνατότητα επιτυχίας εάν δεν παίρνεις ρίσκα.

Ερ. Διαβλέπετε πνεύμα συμβιβασμού;

Απ. Ναι, υπάρχει πνεύμα συμβιβασμού.

Ερ. Γιατί τότε δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία;

Απ. Εχουν συμφωνήσει σε πολλά θέματα, αλλά όχι στα εκκρεμμούντα ουσιώδη θέματα στα οποία αναφέρθηκα. Εάν πίστευα ότι δεν θα κατέληγαν ποτέ, θα έλεγα ότι η διαδικασία έχει φθάσει σε απόλυτο αδιέξοδο, αλλά δεν το βλέπω αυτό.

Οντως τις τελευταίες εβδομάδες η διαδικασία αντιμετώπισε δυσκολίες, υπήρχε αδιέξοδο σε δύο θέματα και θα πρέπει να βρεθούν τρόποι να σπάσει αυτό το αδιέξοδο.

Ερ. Υπάρχει περισσότερη συμβολή στις συνομιλίες από πλευράς ΗΕ;

Απ. Είμαστε ευτυχείς απλά να βοηθούμε, συνομιλούμε με τις δύο πλευρές, προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις θέσεις τους και μερικές φορές εξηγούμε στη μια πλευρά τις θέσεις της άλλης, είμαστε βοηθητικοί σε αυτή τη διαδικασία.

Ερ. Τα ΗΕ καταθέτουν γεφυρωτικές προτάσεις;

Απ. Συνομιλούμε με τις δύο πλευρές για διάφορες ιδέες που έχουν, αξιολογούμε κατά πόσο η μια πλευρά ενδιαφέρεται για αυτές τις ιδέες, αλλά δεν έχουμε καμία ανάμειξη σε ό,τι αφορά τις θέσεις τους. Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε.

Ερ. Πώς προτίθεται να κινηθεί ο ΓΓ του ΟΗΕ για να βοηθήσει τη συνάντηση στο Greentree;

Απ. Θα πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις, με το δικό του αμίμητο τρόπο.

Ερ. Τα ΗΕ έχουν καταγράψει τις θέσεις των δύο πλευρών στα τρία ουσιώδη θέματα;

Απ. Γνωρίζουμε τις θέσεις τους με κάθε λεπτομέρεια, συνομιλούμε μαζί τους, εξηγούν τις θέσεις τους σε εμάς και έχουμε συνεχείς συζητήσεις επί όλων των λεπτομερειών των θέσεων.

Ερ. Πώς μπορεί η διαδικασία αυτή να προχωρήσει;

Απ. Θα δούμε, έχουμε ακόμα 10 μέρες, να δούμε τι θα γίνει σε αυτή την περίοδο πριν αποφασίσουμε πώς να χειριστούμε την κατάσταση. Η συνάντηση θα ξεκινήσει με πρόγευμα στις 23 και ενδεχομένως οι ηγέτες να μην φύγουν πριν το πρωί της 25ης.

Ερ. Ο ΓΓ του ΟΗΕ θα παραμείνει στο Greentree όλο αυτό το διάστημα;

Απ. Δεν έχουν αποφασιστεί οι λεπτομέρειες, εξαρτάται πώς θα εξελιχθεί η συνάντηση.

Ερ. Δηλαδή η συνάντηση αυτή θα καθορίσει το μέλλον των συνομιλιών;

Απ. Επαναλαμβάνω, είτε θα επιτύχει είτε θα αποτύχει. Εγώ δεν χρησιμοποιώ όρους όπως αυτό που αναφέρατε.

Ερ. Ο ΓΓ του ΟΗΕ θα δηλώσει ευθαρσώς επιτυχία ή αποτυχία της συνάντησης;

Απ. Υποθέτω πως ναι, δεν νομίζω να χρησιμοποιήσει αυτό το λεκτικό. Εχει στη διάθεσή του διάφορες επιλογές. Εμείς θα πρέπει να ενημερώσουμε με σχετική έκθεση το Συμβούλιο Ασφαλείας για το Greentree και το στάδιο που βρίσκονται οι συνομιλίες και εάν υπάρχει αδιέξοδο να ζητήσουμε τη συμβουλή του ΣΑ.

Ερ. Υπάρχουν σκέψεις για τρίτη συνάντηση στο Greentree;

Απ. Όχι δεν έχουμε σχέδια για Greentree 3. Προς τι; Αυτή η διαδικασία έχει οικονομικό κόστος, είναι δύσκολη, περίπλοκη σε ό,τι αφορά τη διοργάνωση και απαιτεί πολύ χρόνο. Ο ΓΓ του ΟΗΕ ασχολείται με όλα τα ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο. Θεωρώ ότι έχει αφιερώσει πολύ από το χρόνο του σε αυτή τη διαδικασία.

Είτε οι ηγέτες έχουν διάθεση να καταλήξουν σε συμφωνία είτε όχι. Δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να διοργανώνουμε ατέρμονες συναντήσεις εάν στο τέλος της ημέρας εκτιμούμε ότι δεν πρόκειται να καταλήξει.

Ερ. Πιστεύετε ότι οι ηγέτες επιθυμούν να καταλήξουν σε συμφωνία;

Απ. Ναι, θέλουν μια συμφωνία, αλλά υπό ποίους όρους. Συμφωνία εξυπακούεται ότι οφείλουν να αντιληφθούν ότι δεν μπορείς να έχεις όλα όσα θέλεις. Και οι δύο ξεκινούν από διαφορετικά σημεία, η χώρα είναι καταστροφικά διαιρεμένη.

Πιστεύω ότι και οι δύο εργάζονται για επίτευξη μιας συμφωνίας. Διαψεύδω κατηγορηματικά ισχυρισμούς ότι είτε ο κ. Χριστόφιας είτε ο κ. Ερογλου είναι άνθρωποι με κακές προθέσεις που δεν προσπαθούν να καταλήξουν σε συμφωνία. Δεν είναι δίκαιο να πει ο οποιοσδήποτε ότι δεν θέλουν μια συμφωνία.

(ΚΥΠΕ/ΜΜ/ΓΠ)