Υπόθεση Όραμς: Πολιτικές προεκτάσεις

Χρήστος Ιακώβου
Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Η απόφαση του βρετανικού εφετείου, με την οποία δικαιώθηκε ο πρόσφυγας, κος Μελέτης Αποστολίδης, στην αγωγή κατά του ζεύγους Όραμς, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ιστορική διότι το νομικό της περιεχόμενο δημιουργεί ξεκάθαρες πολιτικές προεκτάσεις που δεν μπορούν να εξαιρούν την ουσία του περιεχομένου στις πολιτικές διαπραγματεύσεις για το περιουσιακό.

Ποιες πολιτικές προεκτάσεις μπορεί κάποιος να εντοπίσει αναλυτικώς για αμφότερες τις πλευρές, μετά τη συγκεκριμένη απόφαση;

Για την Ελληνική πλευρά οι πολιτικές προεκτάσεις είναι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες. Η απόφαση αποτελεί μία ισχυρή βάση για οποιαδήποτε συζήτηση του περιουσιακού καθώς επίσης καταδεικνύει ότι η πολιτική αντιμετώπιση της πτυχής αυτής του Κυπριακού δεν μπορεί να προσφέρει τη δυνατότητα για άδικες και παράνομες ρυθμίσεις που θα δημιουργούν στο διηνεκές νέες θυματοποιήσεις, τύπου Σχεδίου Ανάν.

Επιπλέον, η απόφαση του Βρετανικού δικαστηρίου στέλνει ένα ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα, ότι δηλαδή, ανεξαρτήτως του ποιός είναι ο ιδιοκτήτης, αναγνωρίζονται μόνο οι δικαστικές αποφάσεις που προέρχονται από Κυπριακά δικαστήρια, άρα το υποτελές της Τουρκίας καθεστώς των κατεχομένων δεν μπορεί να αποφασίζει για τέτοιου είδους ζητήματα. Η απάντηση του βρετανικού δικαστηρίου στο ερώτημα, εάν οι αποφάσεις των δικαστηρίων της Κυπριακής Δημοκρατίας ισχύουν και για τα κατεχόμενα, υπήρξε κατηγορηματική: «Τα δικαστήρια της Βρετανίας πρέπει να επιδεικνύουν σεβασμό στην ανεξαρτησία, στην εδαφική ακεραιότητα και στην κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας».



Οι πολιτικές προεκτάσεις για την Τουρκική πλευρά είναι πιο άμεσες και σαφώς δυσμενείς. Κατ’ αρχάς, η απόφαση αφήνει το Τουρκικό καθεστώς των κατεχομένων υπόλογο στη δικαιοσύνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, η απόφαση αποτελεί στην ουσία σαφή καταδίκη της Τουρκικής πλευράς για την παροχή «αδειών» σε ένα πλιάτσικο επί των ελληνικών περιουσιών.

Τα δεδομένα αυτά προκαλούν ευδιάκριτες ανησυχίες και πολιτικά αδιέξοδα για την Τουρκική πλευρά. Αν η Ελληνική πλευρά διαμορφώσει μία νέα στρατηγική, η Τουρκική πλευρά θα έχει να αντιμετωπίσει τα εξής: α) το θέμα της ιδιοκτησίας θα καταστεί ακόμη πιο δύσκολο γι’ αυτή, κατά τη συζήτηση του περιουσιακού στις διαπραγματεύσεις, εφόσον η Ελληνική πλευρά θελήσει να επιλύσει με δίκες το θέμα της ιδιοκτησίας, β) η απόφαση θα αποτελέσει προηγούμενο και σίγουρα θα επηρεάσει ξένους που κατέχουν παράνομα Ελληνικές περιουσίες στα κατεχόμενα. Το μήνυμα της απόφασης είναι ξεκάθαρο: όλοι οι ξένοι που «αγόρασαν» ακίνητη περιουσία στα κατεχόμενα, όφειλαν να ξέρουν ότι αυτοί που τους παραχωρούσαν «άδεια» ή «νομιμοποιούσαν» τις πράξεις τους, το έπρατταν παρανόμως. Επιπρόσθετα, οι υπήκοοι της Ε.Ε. θα είναι απρόθυμοι στο θέμα αγοράς ακινήτων στα κατεχόμενα με αλυσιδωτές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία.

Αναλύοντας την τακτική της Τουρκικής πλευράς στην υπόθεση Όραμς αυτό στο οποίο μπορούμε να καταλήξουμε είναι το εξής: Το ευνοϊκό διεθνές κλίμα που δημιουργήθηκε για την Τουρκική πλευρά μετά το δημοψήφισμα δημιούργησε ψευδαισθήσεις στην κυβέρνηση Ερντογάν και στον Ταλάτ, οι οποίοι πίστευαν όταν οι ισχυρές πιέσεις θα συνεχίζονται επί μακρόν στην Ελληνική πλευρά με αποτέλεσμα να υιοθέτησουν μια παθητική στάση, η οποία θα γινόταν αιτία να χάσουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους όταν βγήκε η απόφαση για τους Όραμς.

Θεώρησαν από την αρχή ότι το αποτέλεσμα θα ήταν θετικό γι’ αυτούς. Η κυβέρνηση Ερντογάν, τόσο πριν την αγωγή κλεισίματός του, όσο και μετά, στήριξε πολλές ελπίδες στην υποστήριξη της Ε.Ε., με συνέπεια η στάση του αυτή να έχει επίδραση και στην παθητική συμπεριφορά, την οποία ακολούθησε. Η απόφαση του Βρετανικού δικαστηρίου υπήρξε σαφώς ένα ισχυρό ράπισμα μιας νέας πραγματικότητας που καλείται τώρα να αντιμετωπίσει χωρίς πολλές επιλογές και επικοινωνιακά τεχνάσματα.