«Μια κρύο, μια ζέστη» οι σχέσεις ΗΠΑ - Κίνας

Η απόφαση του Λ. Οίκου να πουλήσει όπλα στην Ταϊβάν
και τρεις θεωρίες για την κρίση

The Economist

Πρόκειται για κρίση, ή δεν τρέχει τίποτα; Οταν πρόκειται για την Κίνα και τις ΗΠΑ, ποτέ δεν ξέρεις. Σχεδόν αμέσως μετά την επικύρωση της απόφασης των ΗΠΑ για την πώληση οπλικών συστημάτων αξίας άνω των 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ταϊβάν, τα πράγματα φάνηκαν να βγαίνουν εκτός ελέγχου. Η κινεζική κυβέρνηση κάλεσε τον Αμερικανό πρέσβη στο Πεκίνο για να του εκφράσει την οργή της για την παρέμβαση στα «εσωτερικά της χώρας», (η Ταϊβάν είναι τμήμα της κινεζικής επικράτειας, σύμφωνα με την άποψή της), απείλησε ότι θα διακόψει τη στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ και ανακοίνωσε την επιβολή κυρώσεων σε όσες εταιρείες όπλων μετέχουν στη συμφωνία με την Ταϊβάν.

Τα παραπάνω δεν ακούγονται καθόλου ενθαρρυντικά για την πιο σημαντική διακρατική σχέση στον κόσμο. Από την υπερθέρμανση του πλανήτη έως τη διάδοση των πυρηνικών όπλων στο Ιράν και τη Βόρειο Κορέα, η αγαστή συνεργασία μεταξύ της σημερινής και της ανερχόμενης υπερδύναμης είναι μείζονος σημασίας ζήτημα για τη σταθερότητα στον πλανήτη. Για ποιο λόγο λοιπόν θα ήθελε οποιαδήποτε από τις δύο χώρες να θέσει σε κίνδυνο αυτήν τη συνεργασία;


Διάφορες θεωρίες έχουν αναπτυχθεί για να απαντήσουν στο παραπάνω ερώτημα. Η μία λέει ότι η αλματώδης οικονομική ανάπτυξη της Κίνας σημαίνει ότι η πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου δεν φοβάται πλέον να συγκρουστεί, ιδιαίτερα όταν διακυβεύονται ζωτικά της συμφέροντα, όπως η Ταϊβάν και το Θιβέτ. Σύμφωνα με τη δεύτερη θεωρία, η Αμερική ήθελε να τιμωρήσει την Κίνα για την απρεπή συμπεριφορά της κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Μπαράκ Ομπάμα στο Πεκίνο, τον περασμένο Νοέμβριο, τη κωλυσιεργία της κατά τις συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή, τον Δεκέμβριο, στην Κοπεγχάγη και την επιφυλακτικότητά της απέναντι στο ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων από το Σ.Α. του ΟΗΕ στο Ιράν. Βεβαίως, καμία από τις δύο θεωρίες δεν αποκλείει να ισχύει και η άλλη. Πιθανώς να ισχύουν μάλιστα και οι δύο σε κάποιο βαθμό. Η τρίτη εκδοχή όμως είναι να μην πρόκειται καν για σοβαρή κρίση.

Η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύεται να συνδράμει στην άμυνα της Ταϊβάν από τον «Νόμο Περί Σχέσεων με την Ταϊβάν», όπως έχει ψηφιστεί από το 1979. Τόσο η Αμερική, όσο και η Κίνα γνώριζαν εκ των προτέρων ότι η πρόσφατη συμφωνία θα υλοποιείτο από την πρώτη και θα προκαλούσε έντονες αντιδράσεις από τη δεύτερη, όπως συμβαίνει πάντοτε. Το πακέτο που εγκρίθηκε περιλαμβάνει ορισμένα εξελιγμένα συστήματα, όπως οι πύραυλοι Χάρπουν και τα ελικόπτερα Μπλάκχοκ, αλλά όχι και μαχητικά F-16, τα οποία διακαώς επιθυμούσε η κυβέρνηση της Ταϊπέι. Οσο για τη χρονική συγκυρία της ανακοίνωσης της απόφασης, ένας Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «καμία συγκυρία δεν θα ήταν ούτως ή άλλως καλή». Σε κάθε περίπτωση, δεν θα βοηθούσε καθόλου τις διμερείς σχέσεις αν η συμφωνία ανακοινωνόταν αμέσως πριν ή αμέσως μετά την πρόσφατη επίσκεψη καλής θέλησης του κ. Ομπάμα στην Κίνα.

Οι απειλές

Οσο αναμενόμενη ήταν λοιπόν η επικύρωση της συμφωνίας από την Ουάσιγκτον, άλλο τόσο αναμενόμενη ήταν και η αντίδραση της Κίνας. Η καταδίκη της πώλησης όπλων στην Ταϊβάν και η ακύρωση κάποιων διμερών συναντήσεων για το θέμα της Σινοαμερικανικής αμυντικής συνεργασίας ήταν απλώς ένδειξη συνεπούς συμπεριφοράς σε σχέση με όσα μας έχει συνηθίσει το Πεκίνο. Το μοναδικό νέο στοιχείο ήταν ότι αυτή τη φορά η Κίνα απείλησε ότι θα επιβάλει κυρώσεις στις εταιρείες που θα πουλήσουν όπλα στην Ταϊβάν. Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες όμως δεν έχουν μεγάλα συμβόλαια στην Κίνα ούτως ή άλλως. Μια μεγάλη εξαίρεση είναι η Boeing, η οποία έχει εκτεταμένες δραστηριότητες στην Κίνα. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο όμως, φαντάζει και απίθανο να πραγματοποιήσει την απειλή του το Πεκίνο.

Ικανοποίηση

Αν η κρίση που ξέσπασε επομένως με την πώληση των όπλων στην Ταϊβάν εκτονωθεί γρήγορα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θα εμφανιστούν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την «ωρίμανση» των διμερών σχέσεων κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου του κ. Ομπάμα στην προεδρία των ΗΠΑ. Το μέλλον πάντως επιφυλάσσει αρκετές ακόμη δοκιμασίες. Ορισμένες εξ αυτών είναι συμβολικές, όπως η επικείμενη συνάντηση του Μπαράκ Ομπάμα με τον πνευματικό ηγέτη του Θιβέτ, Δαλάι Λάμα, η οποία ήδη έχει αναβληθεί μία φορά για να μη δυσαρεστηθούν οι Κινέζοι.

Αλλες όμως είναι πολύ πιο ουσιαστικές, όπως η επιφυλακτικότητα της Κίνας να συναινέσει στην επιβολή νέων κυρώσεων στο Ιράν ή να ανεβάσει την ισοτιμία του γουάν. Μια κανονική κρίση με αφορμή αυτές τις διαφωνίες δεν μπορεί να αποκλειστεί και σίγουρα θα ταρακουνήσει ολόκληρο τον πλανήτη. Αποκλείεται πάντως αφορμή να αποτελέσει η πώληση όπλων στην Ταϊβάν.

Πηγή: http://news.kathimerini.gr