Defend the Realm: The Authorized History of MI5

Christopher Andrew
Defend the Realm: The Authorized History of MI5
Alfred A. Knopf, 2009


Του Ben Macyntire
The New York Times Book Review

Είκοσι χρόνια πριν το θέμα αυτού του βιβλίου δεν υπήρχε καν, επίσημα τουλάχιστον. Η μυστική υπηρεσία γνωστή ως ΜΙ5 είναι η αντίστοιχη της ΜΙ6 στα εσωτερικά θέματα. Ενώ η ΜΙ6 ειδικεύεται στην διεθνή κατασκοπεία η ΜΙ5 είναι υπεύθυνη για την αντιμετώπιση της ξένης κατασκοπείας και της τρομοκρατίας μέσα στο ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι αξιωματικοί της ορκίζονται να μην αποκαλύψουν ποτέ όσα ήξεραν δίνοντας στις δραστηριότητες της ΜΙ5 ένα μυστήριο που τροφοδότησε άπειρους μύθους και φήμες. Είναι λοιπόν εκπληκτικό το ότι εγκρίθηκε μια επίσημη ιστορία της οργάνωσης.

Ο Κρίστοφερ Άντριου, καθηγητής σύγχρονης ιστορίας στο πανεπιστήμιο Κέϊμπριτζ, και η ομάδα του χρησιμοποίησαν σχεδόν 400,000 φακέλους της ΜΙ5 κατά την έρευνα για αυτό το τεράστιο βιβλίο. Το «Defend the Realm» ρίχνει φως στις σκοτεινότερες γωνίες ενός μυστικού κόσμου, γεμάτο συναρπαστικές ιστορίες με κατάσκοπους αν και ο συγγραφέας δεν μπόρεσε να έχει πρόσβαση σε αρκετά αρχεία λόγω των ευαίσθητων θεμάτων με τα οποία ασχολείται και σήμερα η ΜΙ5.

Το περισσότερο υλικό βρίσκεται στα πρώιμα χρόνια της υπηρεσίας, όταν οι Βρετανοί ξεκίνησαν την ΜΙ5 σμίγοντας τυχοδιωκτισμό, κάποιον ερασιτεχνισμό και πατροπαράδοτη πονηριά. Όλα άρχισαν το 1909 με μόνο δύο άντρες και ένα γραφείο, ενώ ένα χρόνο αργότερα είχε ήδη χωριστεί στις δύο υπηρεσίες που ξέρουμε σήμερα. Μέχρι το απόγειο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1917, η ΜΙ5 είχε μέχρι και 250,000 άτομα καταγεγραμμένα στους φακέλους της ως «ύποπτα στοιχεία».



Οι περισσότεροι πράκτορες της ΜΙ5 στρατολογούνται μέσα από τον κλειστό κύκλο (κυρίως αντρών αλλά και γυναικών) συγκεκριμένων σχολείων, με συγκεκριμένη ταξική προέλευση και διασυνδέσεις. Μέχρι πρόσφατα μπορούσε κανείς να μπει στην υπηρεσία μόνο με συστάσεις ενός άλλου μέλους. Αυτό δημιούργησε μια ισχυρή συναδελφικότητα και ένα στοιχείο σνομπισμού, αλλά έκανε τη στρατολόγηση διπλών πρακτόρων από τους Σοβιετικούς ευκολότερη μια και ήξεραν που να κοιτάξουν.


Η μεγαλύτερη στιγμή της ΜΙ5 ήταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εν μέρει χάρη στην αποκρυπτογράφηση των γερμανικών κωδικών που έδωσε τη δυνατότητα στους Βρετανούς να πιάσουν σχεδόν όλους τους Γερμανούς πράκτορες που έφταναν στη χώρα. Πολλοί από αυτούς στρατολογούνταν για να δίνουν λανθασμένες πληροφορίες στους ανώτερους τους.

Αν και ξεγέλασε αποτελεσματικά τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου η MI5 διαβρώθηκε από τους Σοβιετικούς μεταπολεμικά. Ο συγγραφέας περιγράφει λεπτομερώς πως οι Σοβιετικοί κατάφεραν και να δηλητηριάσουν τις σχέσεις μεταξύ Βρετανίας και Αμερικής, καθιστώντας τη Βρετανική κατασκοπεία αναξιόπιστη.

Το βιβλίο καταφέρνει τέλος να ξεκαθαρίσει αρκετούς μύθους που άντεξαν για χρόνια, όπως η ιστορία ότι ο πρωθυπουργός Χάρολντ Ουίλσον ήταν στόχος της ΜΙ5 ή ότι ο Ρότζερ Χόλις, επικεφαλής της υπηρεσίας από το 1956 μέχρι το 1965, ήταν Σοβιετικός κατάσκοπος. Ο Άντριου όμως δεν παραλείπει να καταδικάσει την ΜΙ5 για ορισμένες σκοτεινές πράξεις της όπως η μεταπολεμική πολιτική της υπηρεσίας να μην προσλαμβάνει Εβραίους με τον φόβο πως θα ένιωθαν περισσότερη πίστη στο Ισραήλ και την καθυστέρηση με την οποία η ΜΙ5 αξιολόγησε την απειλή της Ισλαμικής τρομοκρατίας.

Αν και η ιστορία του βιβλίου είναι αρκετά συναρπαστική, ο ρόλος της ΜΙ5 ήταν πάντα αποτρεπτικός και για αυτό αόρατος. «Η επιτυχία μιας μυστικής υπηρεσίας κρίνεται καλύτερα από αυτά που δεν συνέβησαν, παρά από αυτά που συνέβησαν» γράφει ο Άντριους. Αν και το βιβλίο δεν καταρρίπτει εντελώς τις θεωρίες συνωμοσίας, τουλάχιστον τις κάνει δυσκολότερο να γίνουν πιστευτές, παρ’ όλους τους συμβιβασμούς που αναγκάστηκε να κάνει στα πια στοιχεία μπορούσε και ποια δεν μπορούσε να δημοσιοποιήσει.