Κριτική στις Αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες

Των Eric Lipton, Eric Schmitt και Mark Mazzetti
The New York Times

Ανησυχώντας μπροστά στο ενδεχόμενο τρομοκρατικών επιθέσεων μέσα στις γιορτές των Χριστουγέννων, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, συναντήθηκε, στις 22 Δεκεμβρίου, με αξιωματούχους της CIA, του FBI και του υπουργείου Εθνικής Ασφάλειας, οι οποίοι παρουσίασαν έναν κατάλογο «πιθανών συνωμοσιών» κατά των ΗΠΑ, αλλά και των τρόπων που οι υπηρεσίες εργάζονται προκειμένου να τις αποτρέψουν.

Σε άλλη συνάντηση στον Λευκό Οίκο εκείνη την ημέρα, ο σύμβουλος του κ. Ομπάμα για θέματα εσωτερικής ασφάλειας, κ. Τζον Ο. Μπρέναν, προήδρευσε των συνομιλιών για την Υεμένη, όπου σειρά ανησυχητικών πληροφοριών των μυστικών υπηρεσιών έδειξε ότι μέλη της Aλ Κάιντα προετοίμαζαν κάποιες ενέργειες, ίσως ένα πλήγμα εναντίον αμερικανικού στόχου, ανήμερα των Χριστούγεννων.

Ωστόσο, σ' εκείνες τις συναντήσεις, οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης ουδέποτε σκέφτηκαν είτε συνέδεσαν στοιχεία, που εκ των υστέρων φάνηκαν τόσο προφανή και έδειχναν ότι τα όσα σχεδιάζονται στην Υεμένη μπορεί να συμβούν στο αμερικανικό έδαφος. Την ώρα που οι απλοί αναλυτές των αμερικανικών υπηρεσιών αδυνατούσαν να συνδέσουν το παζλ των πληροφοριών που θα σήμαινε συναγερμό για πιθανή βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας κατά αεροπλάνου πάνω από το Ντιτρόιτ τα Χριστούγεννα, κορυφαίοι αξιωματούχοι της εθνικής ασφάλειας αδυνατούσαν επίσης να εκτιμήσουν πλήρως τα στοιχεία για τους κινδύνους πέρα από την Αραβική Χερσόνησο, που θέτουν εξτρεμιστές με επαφές στην Υεμένη.



Κενά και λάθη
Ο κ. Ομπάμα παρουσίασε μέσα στον Ιανουάριο τα συμπεράσματα της κυβέρνησής του για το πώς πέρασε απαρατήρητο το σχέδιο της συνωμοσίας. Ωστόσο, μια λεπτομερής αναθεώρηση του επεισοδίου από τους New York Times, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 20 συνεντεύξεων με τον Λευκό Οίκο και αξιωματούχους των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, αλλά και με αξιωματούχους των υπηρεσιών καταπολέμησης της τρομοκρατίας στην Ευρώπη και την Υεμένη, δείχνει ότι υπήρξαν πολύ περισσότερες προειδοποιητικές ενδείξεις από αυτές που η κυβέρνηση αναγνώρισε.

Οι αξιωματούχοι επίσης επισήμαναν κενά και παρερμηνεύσεις που δεν αποκαλύφθηκαν στην κυβερνητική έκθεση, η οποία δημοσιεύτηκε στις 7 Ιανουαρίου για το «τι πήγε στραβά» στο δίκτυο εθνικής ασφάλειας.

Τον Σεπτέμβριο, για παράδειγμα, ένας εμπειρογνώμονας των Ηνωμένων Εθνών, ειδικός για το θέμα της Αλ Κάιντα, προειδοποίησε τα κέντρα των αποφάσεων στην Ουάσιγκτον ότι ο τύπος του εκρηκτικού μηχανισμού που είχε χρησιμοποιηθεί από έναν μαχητή της Υεμένης σε μια απόπειρα δολοφονίας στη Σαουδική Αραβία μπορεί να μεταφερθεί στο εξωτερικό με αεροπλάνο.

Στις αρχές Νοεμβρίου, αξιωματούχοι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών έμαθαν, παρακολουθώντας την επικοινωνία οπαδών της Αλ Κάιντα στην Υεμένη, ότι ένας άνδρας με το όνομα «Ουμάρ Φαρούκ» -τα δύο πρώτα ονόματα του υπόπτου στην υπόθεση του Ντιτρόιτ, Ουμάρ Φαρούκ Αμπντουλμουταλάμπ- είχε δηλώσει εθελοντής για επικείμενη επιχείρηση.

Στα τέλη Δεκεμβρίου, άλλες συνομιλίες μεταξύ μελών της Αλ Κάιντα στην Υεμένη, που έως πρότινος εστίαζαν τις επιθέσεις τους στην περιοχή, περιείχαν αναφορές για την ημερομηνία της 25ης Δεκεμβρίου και φράσεις όπως «ψάχνουμε τρόπους να βγάλουμε κάποιον έξω» ή «τρόπους να μεταφέρουμε κόσμο στη Δύση», όπως δήλωσε κορυφαίος αξιωματούχος της κυβέρνησης. Και την ίδια εκείνη μέρα των συναντήσεων στον Λευκό Οίκο, πρόσωπο της Αλ Κάιντα εξαπέλυσε δυσοίωνες -και προφανώς προειδοποιητικές- απειλές κατά των Ηνωμένων Πολιτειών. «Φέρουμε τα όπλα των προσκυνητών και μαζί τους μια βόμβα για τους εχθρούς του Θεού», δήλωσε ένας άνδρας, που περιέγραψε τον εαυτό του ως μαχητή της Αλ Κάιντα, σε βίντεο που μετέδωσε η δορυφορική τηλεόραση του «Αλ Τζαζίρα». «Το ζήτημα είναι οι διαφορές μας με την Αμερική και τους συμμάχους της και φυλαχτείτε όσοι βρίσκεστε στο πλευρό της Αμερικής».

Εμφανής αδυναμία
Είναι σαφές ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες άκουσαν το μήνυμα στην Υεμένη και μοιράστηκαν αυτήν την πληροφορία, δείγμα προόδου μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις του 2001. Ωστόσο, η αδυναμία σύνδεσης των στοιχείων και εξαγωγής του σωστού συμπεράσματος οδήγησε σε «βλάβη του συστήματος», που ο κ. Ομπάμα υποσχέθηκε να διορθώσει.

Η κριτική για τις επιδόσεις της κυβέρνησης προκάλεσε εσωτερική διαμάχη, με τις αντίπαλες υπηρεσίες να εκτοξεύουν κατ' ιδίαν φραστικά πυρά η μία κατά της άλλης και ορισμένους αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών να διαμαρτύρονται γι' αυτό που θεωρούν απόπειρα του Λευκού Οίκου να μεταθέσει την ευθύνη.

Κορυφαίοι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου, οι οποίοι ήδη προειδοποιούσαν για την πιθανότητα περισσότερων συνωμοτικών σχεδίων της Αλ Κάιντα, δηλώνουν ότι δεν έχουν άλλη υπομονή για καυγάδες. «Είχαμε στήσει ένα σύστημα για τον εντοπισμό αυτών των απειλών, καθώς επενδύσαμε στο δίκτυο συγκέντρωσης πληροφοριών», δήλωσε σε συνέντευξή του ο κ. Μπρέναν. «Είχαμε την ικανότητα να ερμηνεύσουμε τα στοιχεία. Είχαμε στη διάθεσή μας αυτά τα στοιχεία»... «Δεν τα συνδέσαμε, ενώ έπρεπε να τα συνδέσουμε. Αυτό είναι που θορύβησε τον πρόεδρο».