Το Ισλάμ ριζώνει στη Μασσαλία

Του Steven Erlanger
International Herald Tribune


Ο μιναρές του καινούργιου Μεγάλου Τζαμιού στη Μασσαλία, ο θεμέλιος λίθος του οποίου θα τοποθετηθεί τον ερχόμενο Απρίλιο, θα είναι σιωπηλός – δεν θα ακούγεται η φωνή του μουεζίνη, ούτε ζωντανή ούτε ηχογραφημένη, να καλεί τους πιστούς σε προσευχή. Αντιθέτως, ο μιναρές θα εκπέμπει, για μερικά λεπτά, ένα φωτεινό σήμα πέντε φορές την ημέρα. Κανονικά, το φωτεινό αυτό σήμα θα ήταν πράσινο, όπως το χρώμα του Ισλάμ. Όμως η Μασσαλία είναι λιμάνι και πράσινο χρώμα έχουν τα σήματα των φάρων για τα πλοία. Μήπως λοιπόν να ήταν κόκκινο; Όχι, γιατί το κόκκινο είναι το χρώμα των πυροσβεστών. Γι’ αυτό, όπως λέει ο Νουρεντίν Σεΐχ, επικεφαλής της Ένωσης για τη Ανέγερση του Τζαμιού της Μασσαλίας, το χρώμα του φωτεινού σήματος του μιναρέ θα είναι μοβ - ένα χρώμα που ταιριάζει περισσότερο σε νάιτ κλαμπ. Αυτό λοιπόν είναι ένα είδος ενσωμάτωσης του Ισλάμ στη Δύση; «Νομίζω πως ναι», λέει ο Σεΐχ. «Είναι ένα καλό σύμβολο ενσωμάτωσης».

Κύμα αγωνίας
Ωστόσο, καθώς η Δυτική Ευρώπη βυθίζεται σε ένα κύμα αγωνίας σχετικά με την επιρροή των μουσουλμάνων μεταναστών στη μετααποικιακή εποχή, –αγωνία που εκδηλώθηκε και με την πρόσφατη απόφαση των Ελβετών σε δημοψήφισμα με το οποίο αντιτάχθηκαν στην ανέγερση νέων μιναρέδων στη χώρα–, ορισμένοι θεωρητικοί διακρίνουν την ανάπτυξη μιας καταστροφικής δυναμικής, στην οποία, η ενσωμάτωση του Ισλάμ πυροδοτεί μια αντίδραση που καλλιεργεί το μίσος μεταξύ των μουσουλμάνων.

Σύμφωνα με τον Βενσάν Γκεσέρ, θεωρητικό του Ισλάμ στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας, όσο περισσότερο εδραιώνονται οι μουσουλμάνοι στη Γαλλία, τόσο περισσότερο φοβίζουν αυτούς που πιστεύουν ότι θα αλλοιωθεί διά παντός η εθνική τους ταυτότητα.

«Σήμερα στην Ευρώπη, ο φόβος του Ισλάμ συμπυκνώνει όλους τους φόβους», λέει ο Γκεσέρ. «Στην Ελβετία είναι οι μιναρέδες. Στη Γαλλία είναι η ισλαμική μαντίλα, η μπούρκα και η γενειάδα».



Το νέο τζαμί, που οι υπερασπιστές του αποκαλούν «σύμβολο του Ισλάμ της Μασσαλίας», είναι πηγή υπερηφάνειας για τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας, της οποίας τουλάχιστον το 25% του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι. Το νέο τζαμί όμως είναι και πηγή ανησυχίας. «Όλα αυτά τα σύμβολα μαρτυρούν μια διαρκέστερη παρουσία του Ισλάμ. Αποτελούν το πέρασμα από κάτι πρόσκαιρο σε κάτι που αποκτά ρίζες», τονίζει ο Γκεσέρ. «Η Ευρώπη αγωνιά για την ταυτότητά της. Υπάρχει η αίσθηση ότι η Ευρώπη μικραίνει και χάνει τη σημαία της. Αυτή η γενικευμένη αγωνία και ο φόβος μεταφράζονται σε ένα μόνον πράγμα, το Ισλάμ», καταλήγει.


Εκτιμάται ότι στην Ε.Ε. ζουν 15-20 εκατ. μουσουλμάνοι. Στη Γαλλία ζουν οι περισσότεροι μουσουλμάνοι της Ευρώπης, περί τα 5 εκατ.

Εθνικός διάλογος
Γενικότερα, οι σχέσεις μεταξύ μουσουλμάνων και άλλων Ευρωπαίων είναι καλές. Ωστόσο, οι τρομοκρατικές επιθέσεις του 1995 στη Γαλλία και της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ είχαν αντίκτυπο, με την πάροδο των χρόνων. Τον αντίκτυπο αυτό ενίσχυσαν οι τρομοκρατικές επιθέσεις στα τρένα της Μαδρίτης το 2004, η δολοφονία του Ολλανδού σκηνοθέτη Τέο Βαν Γκογκ, επικριτή του Ισλάμ, την ίδια χρονιά, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Λονδίνο το 2005, η πολεμική για τα σκίτσα του Μωάμεθ που δημοσίευσε εφημερίδα της Δανίας, επίσης το 2005. Το 2004, η Γαλλία απαγόρευσε την ισλαμική μαντίλα (και άλλα εμφανή θρησκευτικά σύμβολα) στα δημόσια σχολεία. Τώρα η Γαλλία έχει αρχίσει συζήτηση σχετικά με την απαγόρευση της μπούρκας. Η συζήτηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο ευρύτερου εθνικού διαλόγου για την εθνική ταυτότητα, στο οποίο πρωτοστατεί το υπουργείο Εθνικής
Ταυτότητας και Μετανάστευσης.

Η Ακροδεξιά και τα κόμματα που τάσσονται εναντίον των μεταναστών απέσπασαν ικανοποιητικά ποσοστά στις ευρωεκλογές του περασμένου Ιουνίου, στις οποίες η συμμετοχή των ψηφοφόρων ήταν πολύ μικρή. Για πρώτη φορά το ακροδεξιό κόμμα της Βρετανίας κατέλαβε δύο έδρες ενώ το ολλανδικό Κόμμα της Ελευθερίας απέσπασε το 17% των ψήφων.

Σύμφωνα με έρευνα για το Ισλάμ σε 11 πόλεις της Ευρώπης, την οποία διηνήργησε το Open Society Institute, το 55% των μουσουλμάνων πιστεύει ότι την τελευταία πενταετία, οι διακρίσεις με βάση το θρήσκευμα έχουν επιταθεί. Επίσης οι μουσουλμάνοι έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με τους μη μουσουλμάνους να είναι άνεργοι και φτωχοί. Σύμφωνα πάντα με την έρευνα, οι περισσότεροι μουσουλμάνοι αισθάνονται ότι έχουν ισχυρούς δεσμούς με τον τόπο καταγωγής τους.

The New York Times Syndicate