ΑΠΟ ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΕΑΧ ΣΤΗ ΜΟΝΙΜΗ ΔΙΑΡΘΡΩΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΚΥΠΡΟΥ

του Ανδρέα Πενταρά*


Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας κ. Βενιζέλος, στη καθιερωμένη δήλωσή του προς τους δημοσιογράφους μετά τη παρέλαση της 1ης Οκτωβρίου, μίλησε για τη ΄΄μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου΄΄. Αυτή η σημαντικότατη για την ασφάλεια και άμυνα της Κύπρου δήλωση του κ. Βενιζέλου, πέρασε εντελώς απαρατήρητη, τόσο σε επίπεδο ΜΜΕ, όσο κυρίως σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας και πολιτικών κομμάτων, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που ο κ. Βενιζέλος αναφερόταν στο ζήτημα αυτό. Η πρώτη φορά που ο Έλληνας υπουργός αναφέρθηκε στη μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου, ήταν κατά την ομιλία του ενώπιον της άτυπης συνόδου των υπουργών άμυνας των κρατών μελών – και υποψηφίων κρατών – της ΕΕ, στις 16 Σεπτεμβρίου 2010, χωρίς να υπάρξει καμιά αντίδραση ή σχολιασμός ακόμα και από τη Τουρκία η οποία ήταν παρούσα στη σύνοοδο.


Η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της συνθήκης της Λισαβόνας και με λίγα λόγια προβλέπει, ότι, εφόσον κάποιες χώρες-μέλη επιθυμούν να συνεργασθούν στο τομέα της ασφάλειας και άμυνας, σε βαθμό μεγαλύτερο των όσων προβλέπει η συνθήκη, μπορούν να το πράξουν κάτω από κάποιες προϋποθέσεις. Το όφελος θα είναι αμοιβαίο. Και οι χώρες που θα συνεργασθούν θα αυξήσουν μέσα από τη συνεργασία τις αμυντικές τους δυνατότητες και η ΕΕ θα έχει μια μεγαλύτερη και πιο ισχυρή δεξαμενή άντλησης δυνάμεων και μέσων για τις ειρηνευτικές της επιχειρήσεις.

Για όσους ακόμα δεν αντιλήφθηκαν τι εννούσε ο κ. Βενιζέλος με τη μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου, τους λέμε απερίφραστα, ότι μιλούσε για το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, προσαρμοσμένο στα Ευρωπαϊκά δεδομένα. Ο υπογράφων, από το 2005, όταν οι τότε κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας, δεν έβλεπαν με καλό μάτι τη συνέχεια του Δόγματος του ΕΑΧ - η κάθε μια για τους δικούς της λόγους - μέσα από αρθρογραφία στον ημερήσιο Τύπο, τόνισε την ανάγκη αναπροσαρμογής του Δόγματος έτσι ώστε αφενός να ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα που εν τω μεταξύ δημιουργήθηκαν (είσοδος της Κύπρου στην ΕΕ, η Τουρκία υποψήφια, εμφάνιση ασύμμετρων απειλών, άνοιγμα οδοφραγμάτων, κλπ) και αφετέρου να διατηρηθεί το ψηλό επίπεδο μαχητικής ικανότητας της ΕΦ που αποκτήθηκε μέσα από τη πορεία υλοποίησης του Δόγματος. Δυστυχώς, η φωνή της γραφίδας έφτανε σε ώτα μη ακουόντων. Έπρεπε να περάσουν 5 πέτρινα χρόνια για την άμυνα της Κύπρου, για να γίνουν τα αυτονόητα. Να αποκτήσει δηλαδή Ευρωπαϊκή διάσταση αυτό το είδος της αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου, που τότε ονομάσθηκε Δόγμα του ΕΑΧ και το οποίο είχε ολοκληρώσει το κύκλο του με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ.

Υποθέτουμε ότι ο κ. Βενιζέλος, προτού αναφερθεί στο νέο Δόγμα της μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου, είχε τη συγκατάθεση της Κυπριακής κυβένησης. Δυστυχώς, δεν συνέβη αυτό που έγινε το 1993 με το πρόεδρο Κληρίδη και τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, όταν από κοινού διακήρυξαν το Δόγμα του ΕΑΧ. Ας ευχηθούμε η σιωπή της Κυπριακής Κυβέρνησης μετά από τις δύο αναφορές του κ. Βενιζέλου στο ζήτημα αυτό ενώπιον σημαντικών ακροατηρίων, να μην ωφείλεται σε ενδεχόμενες διαφωνίες. Γι αυτό, ωφείλει ο Κύπριος υπουργός Άμυνας να ενημερώσει τον Κυπριακό λαό το συντομότερο δυνατό. Και ασφαλώς –αν δεν έχει γίνει – να ξεκινήσει, σε συνεργασία με την Ελλάδα η διαδικασία προσαρμογής του Δόγματος στα νέα Ευρωπαϊκά δεδομένα, μια όχι και τόσο δύσκολη εργασία, αφού υπάρχει στην ΕΦ συσσωρευμένη εμπειρία στα ζητήματα της Ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας λόγω της 10-ετούς συμμετοχής αρκετών στελεχών στις σχετικές δραστηριότητες.

Ευελπιστούμε ότι, αν υπάρξει η αναγκαία πολιτική βούληση και από πλευράς Κύπρου, ώστε η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου να λάβει σάρκα και οστά, πολύ σύντομα μπορεί να δούμε ξανά τα Ελληνικά μαχητικά στους Κυπριακούς ουρανούς και το Πολεμικό Ναυτικό στις Κυπριακές θάλασσες. Μαζί με την Ελλάδα βέβαια θα μπορούσαμε να δούμε στη Κύπρο και στρατεύματα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών ή και τρίτων (π.χ. Ισραήλ) να συνασκούνται μαζί με την ΕΦ, κάτι που προβλέπεται από τις διατάξεις της συνθήκης της Λισαβόνας. Η Κύπρος θα βγεί πολλαπλά ωφελημένη από αυτές τις δραστηριότητες, τόσο στον πολιτικό όσο και στον στρατιωτικό τομέα. Ειδικά στον στρατιωτικό, η συμετοχή ξένων στρατών σε ασκήσεις της ΕΦ, θα προσδώσει εμπειρίες στα στελέχη και στους στρατιώτες, κάτι που θα ανεβάσει το μαχητικό επίπεδο της ΕΦ ακόμα πιο ψηλά. Και το σημαντικώτερο, όλες αυτές οι ασκήσεις θα γίνονται σε πλαίσια διεθνούς νομιμότητας, χωρίς το κίνδυνο δημιουργίας εντάσεων με τη Τουρκία και χωρίς τις μεμψιμοιρίες κάποιων Ευρωπαϊκών και Δυτικών χωρών.


*Υποστράτηγος ε.α.