Η Βρετανική επικυριαρχία ανησυχεί το Βερολίνο

Των Matthias Gebauer και Carsten Volkery
DER SPIEGEL

Αν και υπολείπονται αρκετοί μήνες μέχρι την συμπλήρωση της νέας διπλωματικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντούτοις η Γερμανία διατυπώνει ήδη ανησυχίες για την πρακτική της επικεφαλής της υπηρεσίας Κάθριν Άστον, να διορίζει Βρετανούς σε αρκετές θέσεις-κλειδιά.

Αν μη τι άλλο, η υπηρεσία διαθέτει τουλάχιστον ονομασία: Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης. Πέραν αυτού ωστόσο, το ποια μορφή θα προσλάβει τελικά παραμένει ασαφές. Δεν υπάρχει ξεκάθαρο πλαίσιο δράσης για την ηγετική πυραμίδα, αλλά ούτε και προϋπολογισμός. Παρόλα αυτά, η υπηρεσία έχει καταστεί αντικείμενο έντονης συζήτησης σε κράτη-μέλη.

Διπλωμάτες από την Γερμανία και την Γαλλία, δεν κρύβουν τις αντιρρήσεις τους για τις προσωπικές επιλογές της Υπάτης Εκπροσώπου για Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας Κάθριν Άστον, σύμφωνα με άρθρο στην εφημερίδα Guardian. Επικαλούμενη ανώνυμες πηγές, η εφημερίδα υποστηρίζει ότι οι αντιδράσεις εστιάζονται στην ανάθεση σε Βρετανούς 4 εκ των 12 θέσεων στο Γραφείο της Υπηρεσίας στις Βρυξέλες, ως επίσης και για τον διορισμό αρκετών Βρετανών διπλωματών στην υπό σύσταση διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ.


Η Άστον, είναι επικεφαλής της υπηρεσίας εδώ και τρεις μήνες, και όπως διαφαίνεται θα απαιτηθεί αρκετός καιρός πριν υποβάλει και επίσημα την πρόταση της για την δομή που θα προσλάβει η υπηρεσία, ως επίσης και την μορφή που θα προσλάβει η Ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. H υπηρεσία θα στελεχώνεται από περίπου 130 πρεσβευτές και 7.000 διπλωμάτες, αριθμός που ήδη προκαλεί αντιδράσεις μεταξύ των υπουργών εξωτερικών των 27.

Γεωγραφική αναλογία
«Η υπερβολική συμμετοχή της Μεγάλης Βρετανίας είναι εμφανής», προστίθεται σε έγγραφο του Γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών που δημοσίευσε η Guardian, στο οποίο επισημαίνεται ότι η υπέρμετρη επιρροή του Λονδίνου στον ίδιο τον θεσμό ως επίσης και στην στελέχωση της υπηρεσίας, θα πρέπει να αποφευχθεί».

Αν και το Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών αρνήθηκε να επιβεβαιώσει την ύπαρξη του εγγράφου, εντούτοις οι επικρίσεις έναντι των Βρυξελών για την υποταγή τους στην Βρετανία είναι σίγουρα προς όφελος του Βερολίνου. Επίσημα, το Βερολίνο υποστηρίζει «ένθερμα» την Άστον στις προσπάθειες της για συγκρότηση της διπλωματικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ίδια στιγμή ωστόσο, εκπρόσωπος του Γερμανού Υπουργού Εξωτερικών δήλωσε ότι «για να είναι αποδοτική η υπηρεσία, θα πρέπει να τηρηθεί η αρχή της γεωγραφικής αναλογίας».

Η θέση του Βερολίνου εδράζεται στο ότι η Άστον, η οποία γενικά τυγχάνει υποτίμησης, εργάζεται ώστε να διασφαλίσει τον ρόλο της επιρροής που θα ασκεί η Βρετανία. Από πλευράς του Βερολίνο είναι αποφασισμένο να μην επιτρέψει να αδικηθεί στο μοίρασμα των θέσεων.

Όπως δήλωσε ο Τόμας Κλάου, επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για Διεθνείς Σχέσεις στο Παρίσι, «όταν πρόκειται για την διαδικασία διορισμών, υπάρχει πάντα ανησυχία για ισότιμη κατανομή των θέσεων. Η δημιουργία της διπλωματικής υπηρεσίας της ΕΕ αναπόφευκτα προκαλεί έντονες διαφωνίες, λόγω ακριβώς του κύρους και του γοήτρου που την περιβάλλει».

Γαλλία και Βρετανία, πασκίζουν να διασφαλίσουν ηγετικό ρόλο στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ λόγω των ισχυρών παραδόσεων τους στην άσκηση της διπλωματίας, αλλά και επειδή είναι και οι δύο πυρηνικές δυνάμεις και μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Είναι για αυτό τον λόγο που το Βερολίνο παρακολουθεί στενά τις κινήσεις της Λαίδης Άστον, σε μια προσπάθεια να διασφαλίσει ότι υπάρχουν αρκετοί Γερμανοί υποψήφιοι για τις χιλιάδες των θέσεων που θα δημιουργηθούν.

Έντονη κριτική
Οι σημαντικές θέσεις που θα πληρωθούν ανέρχονται περίπου στις εικοσιπέντε. Επιπρόσθετα με τις σημαίνουσες θέσεις συμβούλων στο γραφείο της Λαίδης Άστον, ένας είδος υπουργικού συμβουλίου εξωτερικής πολιτικής, υπάρχουν αρκετές αξιοσημείωτες θέσεις πρεσβευτών της ΕΕ στο εξωτερικό.

Ήδη η κα Άστον έχει επικριθεί έντονα για την επιλογή του Χοάο ντε Αλμέιτα ως πρεσβευτή της ΕΕ στην Ουάσιγκτον, επειδή ο διορισμός του δεν έτυχε της έγκρισης των κρατών-μελών. Επικρίσεις εν μέρει είναι άδικες, αφού εκείνος ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ του διορισμού ήταν ο ίδιος ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Zοζέ Μπαρόζο.

Υπονομεύοντας το κοινό συμφέρον της ΕΕ
Με βάση τα αρχικά σχέδια, η Λαίδη Άστον, ζητά περισσότερο προσωπικό και περισσότερες εξουσίες για την υπηρεσία της. Σήμερα, σε ολόκληρο τον κόσμο απασχολούνται σε 130 αντιπροσωπείες της ΕΕ 5.000 αξιωματούχοι, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί στις 7.000.

Η Άστον θέλει επίσης η υπηρεσία της να καταστεί αυτόνομη και να έχει εξουσία ως προς την διαχείριση των οικονομικών της. Ζητά επίσης την δημιουργία Γενικής Γραμματείας, που θα αναλαμβάνει την διεκπεραίωση μέρους των καθημερινών της υποχρεώσεων.

Μία τέτοια εξέλιξη δεν θα επιτρέψει να επαναληφθεί το «επεισόδιο» της περασμένης εβδομάδας, όταν η Λαίδη Άστον επικρίθηκε έντονα επειδή δεν παρευρέθηκε σε διάσκεψη των Υπουργών Άμυνας των 27 στη Μαγιόρκα της Ισπανίας. Η ίδια βρισκόταν στην Ουκρανία, για την ορκωμοσία του νέου προέδρου Βίκτορ Γιανούκοβιτς.

Οι σκεπτικιστές από την πλευράς τους, εμφανίζονται βέβαιοι ότι η νέα διπλωματική υπηρεσία είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. «Το πείραμα θα απολήξει σε απογοήτευση», έγραψε ο αρθρογράφος του περιοδικού Economist. «Aν και αναβαθμισμένη, η υπηρεσία δεν θα μπορέσει να πετύχει πολύ περισσότερα από τα όσα έχει επιτύχει μέχρι σήμερα η Ευρωπαική Επιτροπή, για τον λόγο ότι στερείται αυτοπεποίθησης. Κάθε κράτος-μέλος θα συνεχίσει να προτάσσει τα δικά του συμφέροντα του και αν παραστεί ανάγκη, δεν θα διστάσει να υπονομεύσει τα κοινά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», κατέληξε ο ορθογράφος του Economist.