Η Ελληνική τραγωδία της Βρετανίας

Του Marco Evers
DER SPIEGEL

Με το δημοσιονομικό έλλειμμα να είναι ακόμη μεγαλύτερο από αυτό της Ελλάδας βαδίζει στις εκλογές ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρτον Μπράουν, ενώ οι επικείμενες περικοπές θα είναι δυσβάσταχτες. Στη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, το τότε Βρετανικό Υπουργείο Πληροφοριών, είχε φιλοτεχνήσει αφίσα με στόχο να καθησυχάσει τους πολίτες. Σε κόκκινο φόντο απεικονιζόταν το στέμμα του Βασιλιά Γεωργίου του 6ου και η φράση «Παραμείνετε ψύχραιμοι και συνεχίστε παρά τις αντιξοότητες».

Η κατάσταση δεν επιδεινώθηκε σε τέτοιο βαθμό και έτσι τα εκατομμύρια αντίτυπα που είχαν εκτυπωθεί αποθηκεύτηκαν. Σήμερα ωστόσο, με την εξαιρετικά δυσμενή κατάσταση, η αφίσα ανασύρθηκε από τις αποθήκες και «κοσμεί» πλέον υπουργεία, βουλευτικά γραφεία, στρατιωτικούς και φοιτητικούς κοιτώνες, ενώ φημολογείται πως είναι αναρτημένη ακόμη και στους τοίχους της πρωθυπουργικής κατοικίας και στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ.



Η κατάσταση στη Βρετανία ουδόλως είναι καθησυχαστική. Η στερλίνα παραπαίει, η οικονομία αντιμετωπίζει την χειρότερη κρίση από το 1931 και η χώρα βρίσκεται ένα βήμα πριν την βαθιά ύφεση. Η αστάθεια στον τραπεζικό τομέα επέφερε σημαντικό πλήγμα στα δημόσια οικονομικά από ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. Το δημοσιονομικό έλλειμμα έφθασε το 2010 τα €205 δισεκατομμύρια Ευρώ, ποσοστό που αντιστοιχεί με το 12,9% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.

Δυσεπίλυτο το πρόβλημα
Η χώρα, που άλλοτε αποκαλείτο «η ψύχραιμη Βρετανία» βρίσκεται σε σοβαρή κρίση, με μία τρύπα στους προϋπολογισμούς της μεγαλύτερη από αυτήν της Ελλάδος. Η κατάσταση έχει θορυβήσει έντονα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που διαμήνυσε στο Λονδίνο ότι θα πρέπει να κάνει περισσότερα ώστε να περιορίσει τις δημόσιες δαπάνες. «Η δημοσιονομική στρατηγική που εκπόνησε το Λονδίνο στο πλαίσιο του προγράμματος σύγκλισης δεν προβλέπει την διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος έως τα έτη 2014/15, όπως έχει εισηγηθεί το Συμβούλιο», τονίζεται σε ανακοίνωση. Στην άσχημη αυτή κατάσταση προστίθεται και η προσφυγή των Βρετανών στις κάλπες πιθανότατα στις 6 Μαΐου. Ο επόμενος πρωθυπουργός θα επιφορτισθεί με την μείωση του τεράστιου δημοσιονομικού ελλείμματος, την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος και τον επανακαθορισμό της οικονομίας. Και αυτό θα πρέπει να γίνει με δεδομένο έναν ιδιαίτερα περιορισμένο προϋπολογισμό.

Αύξηση Φόρων και Τελών
Τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα για το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε πρώτο στάδιο, οι Βρετανοί θα πρέπει να αναμένουν περισσότερους φόρους και τέλη. «Θα πρέπει να προβούμε σε αρκετές θυσίες, και οι περικοπές θα πρέπει να είναι δραστικότερες από αυτές επί εποχής Θάτσερ» δήλωσε ο οικονομολόγος Καρλ.

Σκληρότερα απ’ ό,τι επί Θάτσερ. Λέξεις που ενδέχεται να πυροδοτήσουν την εγκατάλειψη των Συντηρητικών από τους ψηφοφόρους. Η Σιδηρά Κυρία μπορεί να είχε εφαρμόσει αυστηρά μέτρα λιτότητας, εντούτοις οι δημόσιες δαπάνες αυξάνονταν κάθε χρόνο, με μοναδική εξαίρεση το 1988.

Λογιστές στην PricewaterhouseCoopers υπολόγισαν ότι με έναρξη το 2010, η Βρετανία θα πρέπει να προβεί σε περικοπές της τάξης του 5% ετησίως ώστε να μειώσει το έλλειμμα της κατά το ήμισυ μέχρι το 2014. Επειδή όμως δεν προβλέπονται περικοπές για τους τομείς της υγείας, της επιβολής του νόμου και της παιδείας, οι περικοπές σε άλλους τομείς ενδέχεται να είναι μέχρι και 10%. Η κατάσταση ίσως και να επιδεινωθεί αν η οικονομία δεν αρχίσει να ανακάμπτει.

Διαφωνίες ως προς τον χρόνο εφαρμογής
Διαφωνίες εξακολουθούν να υφίστανται ως προς την έναρξη εφαρμογής των περικοπών. Θα πρέπει να ισχύσουν αμέσως υποστηρίζουν αρκετοί Συντηρητικοί, ενώ οι Εργατικοί υποστηρίζουν ότι σε μία τέτοια περίπτωση θα εκτροχιαστεί η πορεία ανάκαμψης, με αποτέλεσμα να σημειωθεί νέα ύφεση.

Ασχέτως του χρόνου εφαρμογής των περικοπών, αυτές θα είναι δυσβάστακτες. Με κατάργηση απειλούνται 100.000 θέσεις εργασίες στην τοπική αυτοδιοίκηση, με αρκετούς δήμους να προβαίνουν ήδη σε μείωση προσωπικού. Θα υπάρξουν επίσης μαζικές περικοπές στην ανέγερση κατοικιών για χαμηλά εισοδηματικά στρώματα και στις συγκοινωνίες. Σε πανεπιστημιακό επίπεδο, οι περικοπές ανέρχονται στο 1 δισεκατομμύριο στερλίνες, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που προβλέπουν ότι μέχρι το 2015, ο προϋπολογισμός για την άμυνα θα μειωθεί μέχρι και 15%.

«Ακόμη φτωχότεροι»
«Οι Βρετανοί θα αναλώσουν το υπόλοιπο της ζωής τους για να αποπληρώσουν τα χρέη που τους επισώρευσαν οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες» δήλωσε ο Μάικ Γουίτπι, ο Συντηρητικός δήμαρχος του Μπέρμιγχαμ, που έχει ήδη απολύσει 103 εργαζόμενους, ενώ επίκειται η απόλυση άλλων 2.000. Τα χρέη του Μπέρμιγχαμ, που είχε προβεί σε αναπτύξεις που αποδείχθηκαν τελικά ζημιογόνες, ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια στερλίνες, όπως ισχύει εξάλλου και για αρκετές άλλες πόλεις της Βρετανίας οι οποίες είχαν εφαρμόσει το μοντέλο που προώθησαν οι Εργατικοί και που ίσχυε μέχρι τουλάχιστον την έναρξη της κρίσης.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι φτωχότερο από ότι επιστεύετο» έγραψαν οι Financial Times. Ο Μπράουν σκοπεύει να διορθώσει αυτά τα λάθη μετά τις εκλογές. Οραματίζεται μια νέα μορφή βιομηχανοποίησης και την δημιουργία στα επόμενα πέντε χρόνια ενάμιση εκατομμυρίου νέων θέσεων εργασίας σε βιομηχανίες όπως η βιοτεχνική, η ανανεώσιμη ενέργεια, τα λογισμικά και το διαδίκτυο. Η χώρα, τόνισε, χρειάζεται μηχανικούς και όχι οικονομικούς ταχυδακτυλουργούς.

Παρά την δυσμενή κατάσταση, οι προοπτικές για την Βρετανία εξακολουθούν να είναι σημαντικές. Διαθέτει ορισμένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια, με πάρκα και εταιρείες υψηλής τεχνολογίας να έχουν αναπτυχθεί στον περίγυρο τους, αρκετές μάλιστα ιδιαίτερα επιτυχημένες. Σε αυτές τις εταιρείες θα απασχολούνται μελλοντικά χιλιάδες άνθρωποι. Θα είναι όμως τελικά ενάμιση εκατομμύριο όπως προβλέπει ο Μπράουν;

Ορισμένοι πρωτοπόροι σχεδιαστές βρίσκονται ήδη ένα βήμα πιο μπροστά, προσαρμόζοντας την αφίσα που είχε φιλοτεχνηθεί για τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο με τρόπο ώστε να απεικονίζεται η υφιστάμενη κατάσταση. Η νέα αφίσα απεικονίζει ένα αναποδογυρισμένο στέμμα και αντί της φράσης «Παραμείνετε ψύχραιμοι και συνεχίστε παρά τις αντιξοότητες», την φράση «Τώρα πανικοβληθείτε».