Ρωσικά παιγνίδια με τους S-300

Του John Vincur
The New York Times


Την περασμένη εβδομάδα, η Ρωσία, επικαλούμενη «τεχνικά προβλήματα», ανακοίνωσε την αναβολή της πώλησης ρωσικών πυραύλων S-300 στο Ιράν. φαίνεται ότι εν τέλει κάνει ορισμένες σωστές κινήσεις όσον αφορά τα πυρηνικά του Ιράν. Ωστόσο, δεν μπορεί να μη διερωτηθεί κανείς τι είδους συναλλαγή οδήγησε σε αυτό το αποτέλεσμα, ποιο είναι το αντάλλαγμα που οι ΗΠΑ και/ή οι φίλοι τους θα κληθούν να παραχωρήσουν; Μπορεί να υποθέσει κάποιος ότι η Ρωσία περίμενε την κατάλληλη στιγμή, για να εκμεταλλευτεί τη θέση της ως κυριότερος προμηθευτής όπλων και πυρηνικών προς το Ιράν.

Προ δεκαπενθημέρου, ο Νικολάι Πατρούσεφ, ο συνήθως σκληρός γραμματέας του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, άφησε να εννοηθεί ότι αυτή η στιγμή έχει φθάσει. Αποδέχθηκε το προφανές -το οποίο αρνούνταν επί χρόνια η Μόσχα- ότι οι μουλάδες θέλουν να κατασκευάσουν ατομική βόμβα. Και συνέδεσε αυτή την αποκάλυψη με το υπονοούμενο ότι ενδεχομένως θα μπορούσε να βρεθεί τρόπος επιβράδυνσης αυτής της διαδικασίας. Η Ρωσία δεν έγινε ξαφνικά συνεργάσιμη, ούτε συμπάθησε τη Δύση.




Με φόντο το ΝΑΤΟ
Η δημοσίευση στη Μόσχα, μια εβδομάδα πριν, ενός νέου στρατιωτικού δόγματος της δεκαετίας, σύμφωνα με το οποίο μια ενδεχόμενη επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς θεωρείται απειλή για τη Ρωσία, αποδεικνύει το αντίθετο. Ενώ, όμως, κυκλοφορούν σχέδια αποφάσεων για ενδεχόμενες κυρώσεις εναντίον του Ιράν, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι Ρώσοι φαίνεται ότι θεωρούν ευνοϊκή την υφιστάμενη συγκυρία για άσκηση πιέσεων στην κυβέρνηση Ομπάμα.

Με αυτή τη λογική, ο πρόεδρος Ομπάμα είναι ευεπηρέαστος σε δύο επίπεδα: 1) την ανεπιτυχή μέχρι στιγμής προσπάθειά του να συνδιαλλαγεί με το Ιράν. 2) Ενα αποτέλεσμα των συνομιλιών με τη Ρωσία, που ο πρόεδρος επιθυμεί διακαώς ως ένα συμβολικό θρίαμβο, αλλά που η αποτυχία τους ή η αμφισβήτησή τους από τη Γερουσία θα μπορούσε να απειλήσει τη δημοτικότητά του στο εσωτερικό και το γόητρό του διεθνώς.

Είναι σαφές ότι οι Ρώσοι βλέπουν ότι ευνοούνται από τα προβλήματα της αμερικανικής κυβέρνησης. Πράγματι, ποιος καλός τακτικιστής δεν θα προσέβλεπε σε δυνάμει υπαναχωρήσεις, όταν «ένας εταίρος και φίλος», όπως η Αμερική, προσπαθεί να εμφανιστεί συγχρόνως σκληρός έναντι του Αφγανιστάν, της τρομοκρατίας και της Κίνας, ενώ υποστηρίζει έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά;

Συζήτησα μ’ έναν ειδικό σε θέματα διεθνούς ασφάλειας και πυρηνικών, ο οποίος συμμετείχε σε συνομιλίες με Ρώσους ομολόγους του. Μού είπε ότι δεν υπήρχε συζήτηση, που να άρχιζε χωρίς να πουν οι Ρώσοι κάτι, όπως «Το σημαντικό σήμερα είναι να καταστήσει σαφές το ΝΑΤΟ ότι δεν θα εντάξει καινούργια μέλη» στη ρωσική γειτονιά.

Είναι αυτό που η Ρωσία θέλει ως αντάλλαγμα για το Ιράν; Ή μήπως θα μπορούσε να υπάρξει αντάλλαγμα με μια πρόσθετη συμφωνία στη Συνθήκη για τον Περιορισμό των Στρατηγικών Οπλων (Start), οι όροι της οποίας θα συνέδεαν τα πυρηνικά όπλα με τα συστήματα αναχαίτισής τους, κάτι το οποίο η Ρωσία επιδιώκει να συνδέσει με τα αμερικανικά σχέδια για μια αντιπυραυλική ασπίδα στην Ευρώπη και στο οποίο αντιστέκονται οι ΗΠΑ;

Το τίμημα
Υπάρχει άραγε λογικό τίμημα για τη βοήθεια της Ρωσίας; Ο ειδικός με τον οποίο μίλησα, πιστεύει ότι η ρωσική βοήθεια θα μπορούσε να επεκταθεί μέχρι την επιβολή κυρώσεων στην εξαγωγή επεξεργασμένων προϊόντων πετρελαίου στο Ιράν. Αλλά όσο ζητούμενο είναι τι προσδοκά η Ρωσία σε αντάλλαγμα προκειμένου να υποστηρίξει την επιβολή κυρώσεων, άλλο τόσο ζητούμενο είναι τι νομίζουν οι ΗΠΑ ότι χρειάζεται να κάνουν για να μεταπείσουν το Ιράν.

Ενώ η Γαλλία επιδιώκει την επιβολή κυρώσεων που θα αφορούν τη βενζίνη, αυτές δεν συγκαταλέγονται στις αμερικανικές προτάσεις. Αυτή η δυσαρμονία ωθεί σ’ ένα μεγαλύτερο ερώτημα: υπό αυτές τις συνθήκες, γιατί να είναι κανείς υποχρεωμένος στη Ρωσία, που δεν πωλεί βενζίνη στο Ιράν; Αν υπάρξει τέταρτος γύρος κυρώσεων, η Κίνα πιθανότατα θα διασφαλίσει ότι δεν θα είναι «καίριες» όπως απαιτεί η κ. Κλίντον. Η φωνή της Ρωσίας θα μπορούσε να εκφοβίσει τους μουλάδες. Αλλά είναι η Αμερική και η αποφασιστικότητα της Δύσης που θα εμποδίσουν το Ιράν να κατασκευάσει τη βόμβα.