Η διαρκής ενίσχυση της Αλ Κάιντα

Του Steven Erlanger
The New York Times

Η Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο εξελίχθηκε σε φιλόδοξο περιφερειακό τρομοκρατικό δίκτυο, κυρίως στην αδύναμη και χωρίς πόρους κυβέρνηση της Υεμένης. Παρότι η Υεμένη κατέπνιξε δύο εξεγέρσεις στο εσωτερικό της, τον τελευταίο χρόνο, ο πυρήνας της Αλ Κάιντα στη χώρα λαμβάνει ενισχύσεις από το εξωτερικό και προσβλέπει σε πιο φιλόδοξες τρομοκρατικές επιθέσεις, τις οποίες σχεδιάζουν οι αρχηγοί του, μέλη της Αλ Κάιντα που έχουν αφεθεί ελεύθεροι και άλλοι που επέστρεψαν στη χώρα αφού πολέμησαν στο Ιράκ.
Οι προτεραιότητες της κυβέρνησης της Υεμένης είναι να κερδίσει τον πόλεμο στο βόρειο τμήμα της χώρας και να εξουδετερώσει το αποσχιστικό κίνημα στο νότιο τμήμα. Εν τω μεταξύ, όπως τονίζουν Αμερικανοί και αξιωματούχοι της Υεμένης, η Αλ Κάιντα αναπτύχθηκε στις άναρχες περιοχές της Υεμένης, δημιουργώντας στρατόπεδα εκπαίδευσης, πραγματοποιώντας επιθέσεις κατά δυτικών στόχων, και ενισχύοντας τα ερείσματά της στον λαό.


Το ενισχυμένο πρόσωπο της Αλ Κάιντα στην Υεμένη έγινε φανερό όταν ο 23χρονος Νιγηριανός, ο Ουμάρ Φαρούκ Αμπντουλμουταλάμπ κατάφερε να παρατείνει την ισχύ της βίζας του στη χώρα για αρκετούς μήνες, να αποκτήσει διασυνδέσεις με μέλη της Αλ Κάιντα και να φύγει από την Υεμένη, κρύβοντας μια βόμβα στο εσώρουχό του.
Εκτιμάται ότι ο πυρήνας της Αλ Κάιντα στην Υεμένη παραμένει μικρός, ότι δεν αποτελείται από περισσότερα από 200 μέλη. Έχει ωστόσο το πλεονέκτημα να αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης ευρύτερης δομής αφότου συνενώθηκε, πριν από ένα χρόνο, με το σαουδαραβικό σκέλος της Αλ Κάιντα ώστε να αποτελέσουν την Αλ Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου. Και κατόρθωσε να οργανώσει δύσκολες επιθέσεις στην Υεμένη, τη Σαουδική Αραβία και τώρα, και σε ένα αεροσκάφος με προορισμό το Ντιτρόιτ.
Υεμένη και Μπιν Λάντεν
Παρότι η Υεμένη διαδραμάτισε από την αρχή ρόλο στην ιστορία της Αλ Κάιντα –είναι η πατρίδα των προγόνων του Οσάμα μπιν Λάντεν– και ήταν η χώρα από την οποία σχεδιάστηκε η επίθεση στο αμερικανικό αντιτορπιλικό Cole το 2000, τα βασικά κεφάλαια της ιστορίας της εξέλιξης της Αλ Κάιντα στην Υεμένη γράφτηκαν πρόσφατα, από στελέχη της που αποφυλακίστηκαν από το Γκουαντάναμο, από άλλα που δραπέτευσαν από Υεμενικές φυλακές και άλλα που βρήκαν ιδεολογικό καταφύγιο στην Υεμένη.
Όλοι αυτοί μεταμόρφωσαν έναν αδύναμο πυρήνα της Αλ Κάιντα, ο οποίος είχε συνάψει ειρηνευτική συμφωνία με την κυβέρνηση της Υεμένης το 2003. Τη χρονιά πριν από τη συνένωση του σαουδαραβικού και του Υεμενικού σκέλους της οργάνωσης, η Αλ Κάιντα επωφελήθηκε του γεγονότος ότι η κυβέρνηση της Υεμένης ήταν απασχολημένη με την καταστολή των εξεγέρσεων στη χώρα.
Τον Φεβρουάριο του 2006, 23 κρατούμενοι φερόμενοι ως μέλη της Αλ Κάιντα, απέδρασαν από φυλακή υψίστης ασφαλείας, όπως λέγεται, με τη βοήθεια μελών των δυνάμεων ασφαλείας της Υεμένης. Ένας εξ αυτών, ο Νάσερ Αλ Ουαΐσι εμφανίστηκε ως αρχηγός της. Την επόμενη χρονιά, ο Ουαΐσι βρήκε υπαρχηγό και ενδεχομένως αντίπαλο για την αρχηγία, τον 36ρονο Σαουδάραβα Σαΐντ Αλί Αλ Σίχρι. Ύστερα από εξαετή φυλάκιση στο Γκουαντάναμο, ο Σίχρι μπήκε σε πρόγραμμα επανένταξης που οργάνωσαν οι Σαουδάραβες. Εξαφανίστηκε από τη Σαουδική Αραβία και εμφανίστηκε στην Υεμένη και θεωρείται από πολλούς ο ανερχόμενος αστέρας του κινήματος. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Μάγκνους Ράνστροπ, Σουηδό ειδικό επί θεμάτων τρομοκρατίας, τουλάχιστον 2.000 Υεμενίτες που πιστεύεται ότι πολέμησαν στο Ιράκ, επέστρεψαν στην Υεμένη και τάχτηκαν στους σκοπούς της Αλ Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου.
Ομοιότητες με Πακιστάν
Η ενίσχυση της Αλ Κάιντα στην Υεμένη καταγράφηκε, καθώς ο πρόεδρός της Σάλεχ πολεμούσε στον Βορρά τους αντάρτες Χούτι, οι οποίοι είναι σίιτες που υποστηρίζονται από το Ιράν. Ταυτόχρονα, ο Σάλεχ προσπαθούσε να ελέγξει τα αποσχιστικά κινήματα στη νότια Υεμένη.
Δεδομένων αυτών των συνθηκών, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι διακρίνουν μια δυσάρεστη ομοιότητα με τη σύγκρουση στο Πακιστάν όπου οι αρχηγοί της Αλ Κάιντα θεωρείται ότι έχουν βρει καταφύγιο στις ημιαυτόνομες μεθοριακές περιοχές, τη στιγμή που η πακιστανική κυβέρνηση είναι απασχολημένη με τις σχέσεις της με την αντίπαλή της Ινδία και τη διαφιλονικούμενη περιοχή του Κασμίρ.
Επιπλέον, η Υεμένη είναι η φτωχότερη χώρα του αραβικού κόσμου, με μεγάλη διαφθορά, με τεράστια έλλειψη νερού και με το 70% του ΑΕΠ να προέρχεται από το πετρέλαιο, το οποίο εκτιμάται ότι θα στερέψει μετά επτά χρόνια.