Η Κουρδική Άνοιξη προ των πυλών;

Του Σάββα Καλεντερίδη
Η κυβέρνηση Ερντογάν, όσο διαρκούσαν οι προσπάθειες για την εξουδετέρωση της ένοπλης τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΡΓΕΝΕΚΟΝ, για ευνόητους λόγους, προτίμησε να κρατάει σχετικά κλειστό το μέτωπο με το ΡΚΚ και τους Κούρδους. Για να το πετύχει αυτό, εγκαινίασε μια διαδικασία μυστικών διαπραγματεύσεων με την κουρδική πλευρά, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η μονομερής παράταση της εκεχειρίας από πλευράς του ΡΚΚ, απόφαση που ανακοινώθηκε στις 13 Αυγούστου 2010, δυο ημέρες πριν την ιστορική για τους Κούρδους 26η επέτειο της έναρξης του ένοπλου εθνικοαπελευθερωτικού τους αγώνα.
Ο Ερντογάν και το κόμμα του, εκτός του ότι είχαν ανάγκη να κρατήσουν σε ηρεμία το κουρδικό μέτωπο για να δώσουν απερίσπαστοι τον αγώνα εναντίον της ΕΡΓΕΝΕΚΟΝ, έκαναν και έναν άλλον υπολογισμό.

Εν όψει των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου του 2011, επωφελούμενοι από την ηρεμία που εξασφαλίστηκε με τις συνομιλίες και την εκεχειρία στους 24 νομούς του τουρκικού Κουρδιστάν, σχεδίαζαν να υφαρπάξουν τις κουρδικές ψήφους. Σύμμαχοι του κυβερνητικού κόμματος το χρήμα και οι θώκοι της εξουσίας και το υπερόπλο που λέγεται Ισλάμ.
Αμέσως μετά τις εκλογές και αφού το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης πέτυχε και τους δυο στόχους που είχε θέσει -από τη μια πλευρά εξουδετέρωσε σε μεγάλο βαθμό την ΕΡΓΕΝΕΚΟΝ και από την άλλη πήρε αρκετά μεγάλο μέρος των ψήφων στο Κουρδιστάν- ο Ερντογάν θεώρησε καλό να σκληρύνει τη στάση του απέναντι στους Κούρδους, αθετώντας αυτά που κατά κάποιο τρόπο είχαν συμφωνηθεί στις μέχρι τότε κουρδο-τουρκικές συνομιλίες και διαπραγματεύσεις. Αυτό, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε την αντίδραση της κουρδικής πλευράς. Έτσι, αφού προηγήθηκαν εκκλήσεις του έγκλειστου Οτζαλάν προς την κυβέρνηση να κάνει κάποια από τα βήματα που είχαν συμφωνηθεί, εκκλήσεις που έμειναν αναπάντητες, με δεδομένο ότι έχουν λάβει προ πολλού την απόφαση να μην παραδοθούν ως πρόβατα επί σφαγή στον τουρκο- ισλαμικό εθνικισμό, ο μόνος δρόμος που έμεινε για τους Κούρδους ήταν ο πόλεμος.
Οι επιθέσεις του ΡΚΚ άρχισαν στις 12 Αυγούστου 2011, με ενέδρα που έστησαν αντάρτες του ΡΚΚ σε στρατιωτική φάλαγγα στην κωμόπολη Τουσκούρτζα, του νομού Χακιάρι, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους οκτώ στρατιωτικοί. Έκτοτε και μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα, που έγιναν δηλώσεις από πλευράς στελεχών της τουρκικής κυβέρνησης για επανέναρξη των κουρδο-τουρκικών συνομιλιών, οι επιθέσεις των Κούρδων ανταρτών συνεχίστηκαν με σφοδρότητα, δίνοντας ξεκάθαρο μήνυμα προς την Άγκυρα για το τί πρόκειται να ακολουθήσει.
Έχει μεγάλη σημασία όμως να δούμε θα δούμε κάτω από ποιες συνθήκες η τουρκική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να λάβει την απόφαση και να προβεί δημόσια σε δηλώσεις για επανέναρξη των συνομιλιών της με τους Κούρδους και το ΡΚΚ.
Περί τα μέσα Σεπτεμβρίου και ενώ συνεχίζονταν με κάθε σφοδρότητα οι επιθέσεις των Κούρδων, σε ιστοσελίδα κουρδικού ειδησεογραφικού οργανισμού, διέρρευσε ηχητικό ντοκουμέντο από τον πέμπτο γύρο των διαπραγματεύσεων που είχαν γίνει στο Όσλο, μεταξύ εκπροσώπων του ΡΚΚ και της Τουρκίας. Από πλευράς της Τουρκίας, εκτός από αξιωματούχο της υπηρεσίας πληροφοριών (ΜΙΤ), συμμετείχε και ο Χακάν Φιντάν, που τότε ήταν σύμβουλος του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, ενώ αργότερα του ανατέθηκαν τα καθήκοντα του διοικητή της ΜΙΤ. Στις συνομιλίες, μάλιστα, που διέρρευσαν στο διαδίκτυο, ακουγόταν η φωνή του Φιντάν, ο οποίος αναφερόμενος στον έγκλειστο ηγέτη του ΡΚΚ, έλεγε αλλεπάλληλες φορές «ο αξιότιμος κύριος Οτζαλάν», μάλλον για να δείξει το σεβασμό του στον φυλακισμένο Κούρδο ηγέτη.
Η διαρροή «χρεώθηκε» στους Κούρδους, αλλά μάλλον εξυπηρετούσε και τις δυο πλευρές, αφού από τη διαρροή και τις συζητήσεις που ακολούθησαν μετρήθηκαν οι αντιδράσεις του στρατού, των κομμάτων αλλά και της κοινής γνώμης, αφού μέχρι πριν από λίγα χρόνια οποιαδήποτε επαφή όχι του κράτους αλλά απλών πολιτών με τους «τρομοκράτες», εθεωρείτο έγκλημα καθοσίωσης. Αφού μετρήθηκαν οι αντιδράσεις, που ήταν χλιαρές, ακολούθησαν δηλώσεις πρώτα του αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς και μετά του ίδιου του πρωθυπουργού Ερντογάν, που έδιναν το πράσινο φως για συνέχιση των διαπραγματεύσεων, με στόχο την εξεύρεση λύσης στο Κουρδικό, που ταλανίζει την Τουρκία τα τελευταία είκοσι επτά χρόνια που διαρκεί ο ένοπλος αγώνας των Κούρδων.
Για πιο λόγο λοιπόν η τουρκική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να ζητήσει η ίδια να καθίσει και πάλι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους μέχρι χθες «τρομοκράτες» Κούρδους του ΡΚΚ;
Κυρίαρχο στοιχείο που υποχρέωσε την κυβέρνηση να λάβει τη συγκεκριμένη απόφαση, είναι η αξιοθαύμαστη επιχειρησιακή ικανότητα και αποτελεσματικότητα που έδειξε το ΡΚΚ τον έναμισο μήνα που διήρκεσαν οι επιθέσεις των ανταρτών του εναντίον στρατιωτικών και πολιτικών στόχων κυρίως στην περιοχή του Κουρδιστάν. Ένα άλλο αλληλένδετο στοιχείο, είναι η χαρακτηριστική αδυναμία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων να αντιμετωπίσει τους αντάρτες του ΡΚΚ, αδυναμία που ομολόγησε με δραματικό τρόπο ο πρώην αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Ισίκ Κοσανέρ, μιλώντας στους επιτελείς του. Να σημειωθεί ότι και η ομιλία αυτή διέρρευσε στο διαδίκτυο και τα ΜΜΕ, δίνοντας το κατάλληλο μήνυμα στην τουρκική κοινή γνώμη, ότι το κουρδικό δεν μπορεί να λυθεί με στρατιωτικά μέσα.
Να σημειωθεί ότι από τις 12 Αυγούστου μέχρι τις 25 Σεπτεμβρίου, σχεδόν κάθε βράδυ, ομάδες ανταρτών του ΡΚΚ προσέβαλαν με ρουκέτες και πυρά πολυβόλων και όπλων φυλάκια της στρατοχωροφυλακής, στρατιωτικές φάλαγγες, μονάδες του τουρκικού στρατού που επιχειρούσαν στο ύπαιθρο και κτίρια της Ασφάλειας, με τον αριθμό των απωλειών για την τουρκική πλευρά να ξεπερνά κατά πολύ τους εκατό. Ταυτόχρονα, οι άνδρες του ΡΚΚ επιτέθηκαν με ρουκέτες για πρώτη φορά εναντίον Επαρχείων, χτυπώντας το τουρκικό κράτος στην καρδιά του, ενώ συνέλαβαν και οδήγησαν στα στρατόπεδά τους περί τους 50 αιχμαλώτους, ανάμεσα στους οποίους στρατιώτικοί, κρατικοί υπάλληλοι, ένας υποψήφιος έπαρχος και 12 δάσκαλοι.
Ένας από τους αιχμαλωτισθέντες στρατιώτες, που «διέφυγε» από το στρατόπεδο αιχμαλώτων όπου εκρατείτο επί 38 ολόκληρες ημέρες, δήλωσε μάλιστα στην κατάθεσή του, που επίσης διέρρευσε στα ΜΜΕ, ότι τις μέρες που ήταν κρατούμενος αποκόμισε την εντύπωση ότι οι αντάρτες του ΡΚΚ κινούνται με μεγάλη ασφάλεια στην ύπαιθρο, δεν φοβούνται καθόλου τον τουρκικό στρατό και ότι σχεδιάζουν και εκτελούν τις επιθέσεις τους εναντίον στρατιωτικών και πολιτικών στόχων με μεγάλη ευχέρεια. Είπε χαρακτηριστικά ότι οι αντάρτες επέστρεφαν στο στρατόπεδο από τις επιχειρήσεις με υψηλό ηθικό και χωρίς απώλειες.
Παράλληλα, αυτό το διάστημα, το κουρδικό εθνικο-απελευθερωτικό κίνημα, που γνωρίζει πολύ καλά απ’ την καλή και -κυρίως- απ’ την ανάποδη το τουρκικό κράτος, συνέχισε να προετοιμάζει μεθοδικά τους μηχανισμούς του δικού του εναλλακτικού κράτους, που θα κάνουν πράξη την κουρδική αυτονομία, όπως αυτή εξαγγέλθηκε στις 14 Ιουλίου στο Ντιγιαρμπακίρ από 850 εκπροσώπους του DTK, τότε που ο Ερντογάν, ενισχυμένος από την εκλογική νίκη, έκοβε τις γέφυρες με τους Κούρδους. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο λειτούργησε εναλλακτικό κουρδικό δικαστήριο στο Ντιγιαρμπακίρ, το οποίο δίκασε 600 υποθέσεις, από τις οποίες οι 443 επιλύθηκαν, χωρίς να χρειαστεί να προσφύγουν στα τουρκικά δικαστήρια!
Κλείνοντας να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με πληροφορίες από κουρδικές διπλωματικές πηγές που έχουν έδρα τις Βρυξέλες, οι Κούρδοι έθεσαν ως προϋπόθεση για την έναρξη νέου κύκλου συνομιλιών και διαπραγματεύσεων τη συνεννόηση πρώτα του τουρκικού κράτους και της κυβέρνησης με τον ίδιο τον Αμπντουλλάχ Οτζαλάν, για να ακολουθήσουν οι συνομιλίες με τη συμμετοχή εκπροσώπων του κουρδικού εθνικοαπελυθερωτικού κινήματος από την Ευρώπη και από το όρος Κανδήλι. Όσο η τουρκική κυβέρνηση και το τουρκικό κράτος εξετάζουν τον όρο αυτό, και οι δυο πλευρές συνεχίζουν εντατικά τις επιχειρήσεις τους, για να είναι σε ισχυρότερη θέση όταν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις.
Η τουρκική πλευρά συνεχίζει τους βομβαρδισμούς σε στόχους του ΡΚΚ στο Βόρειο Ιράκ, ενώ παράλληλα προβαίνει σε συλλήψεις εκατοντάδων πολιτικών στελεχών, που απαρτίζουν τους θεσμούς του υπό δημιουργία εναλλακτικού κουρδικού κράτους στο έδαφος της Τουρκίας.
Οι Κούρδοι από την πλευρά τους, αν και έχουν μειώσει τους ρυθμούς και τη σφοδρότητα των επιθέσεων, συνεχίζουν κανονικά και με ταχείς ρυθμούς τις προσπάθειες που κάνουν σε πολλούς τομείς, για την οικοδόμηση του εναλλακτικού κράτους, που θα κάνει πράξη την ανακηρυχθείσα επισήμως από τους ίδιους, την 15η Ιουλίου 2011, Δημοκρατική Αυτονομία του Κουρδιστάν.
Με άλλα λόγια, για καλό και για κακό, σε περίπτωση που το τουρκικό κράτος και ο Ερντογάν επιμείνουν στην πολιτική της άρνησης και της αφομοίωσης των Κούρδων στον κλίβανο του τουρκο-ισλαμικού εθνικισμού, προετοιμάζουν την Κουρδική Άνοιξη. Και οι εκατοντάδες συλλήψεις πολιτικών στελεχών του κουρδικού εθνικο-απελευθερωτικού κινήματος τις τελευταίες εβδομάδες, υποδηλώνουν την αδυναμία της τουρκικής κυβέρνησης να αντιμετωπίσει με άλλα μέσα το επερχόμενο.
Το έχουμε ξαναγράψει: Από τούδε και στο εξής για το Κουρδικό η Τουρκία θα έχει να επιλέξει μεταξύ κακής και πολύ κακής λύσης, δηλαδή αυτό που έλεγαν οι πρόγονοί μας: «το μη χείρον βέλτιστον».
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ