Κατανοούν το σχέδιο Μάρσαλ οι Ευρωπαίοι στη Βόρεια Αφρική;

Πάνος Ιγνατίου

Παρά τις συνεχής προσπάθειες των χωρών μελών της Ε. Ε να υιοθετήσουν κοινή στρατηγική και πρακτική στο πρόβλημα της Λιβύης αλλά και κατ’ επέκταση των χωρών της Βόρεια Αφρικής δεν επιτεύχθηκε συμφωνία και τις ευθύνες των πολεμικών επιχειρήσεων ανέλαβε οι χώρες που επιδίωκαν ουσιαστικά τον έλεγχο της περιοχής με τα γνωστά πλέον γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά και γεωοικονομικά συμφέροντα. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις βρίσκονται πια σε οριακό σημείο και τείνουν να καταλήξουν σε κωμικοτραγική φάρσα.

Ωστόσο με τις κυρώσεις δεν πρόκειται να λυθεί το κυριότερο πρόβλημα που είναι η αποτροπή της «επιδρομής» προσφύγων από την περιοχή της διένεξης. Η οικονομία των Αραβικών κρατών χρειάζεται επείγουσα χρηματική βοήθεια καθώς ότι συμβαίνει σε αυτή την περιοχή δεν αφορά μόνο στην δημιουργία δημοκρατικών καθεστώτων. Πολύ μεγαλύτερη σημασία έχει η επιδίωξη της ευημερίας των λαών. Περίπου το 40% των Αιγυπτίων περνούν με ενάμιση ευρώ την ημέρα, ο αναλφαβητισμός καλύπτει περίπου το 35% του λαού και πολύ περισσότερο σε άλλες γειτονικές χώρες. Στην Τυνησία επικρατεί απελπιστική φτώχεια και αθλιότητα και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να εξασφαλίσουν την διατροφή της οικογένειας τους. Οι διαμαρτυρίες δεν περιορίζονται μόνο στη Βόρεια Αφρική αλλά και αλλού. Ο εμπειρογνώμονας του Ρώσικου κέντρου έρευνας των χωρών της Βόρειας Αφρικής και Αφρικανικού κέρατος Αλεξάντερ Τκατσένκο είναι πεπεισμένος ότι η συνολική εικόνα για την Ευρώπη αποτελεί σπαζοκεφαλιά.


Ρύθμιση ρεύματος μεταναστών
Αναφέρει ότι το πρόβλημα της ρύθμισης του ρεύματος μεταναστών προς την Ευρώπη από τη Βόρεια Αφρική είναι από τα οξύτερα της τελευταίας δεκαετίας καθώς εκατομμύρια μετανάστες είναι πρόθυμοι να ξεκινήσουν για την Ευρώπη αναζητώντας εργασία. Εκείνα τα πέντε ή λίγο παραπάνω δισεκατομμύρια ευρώ, που χορηγούνται στην Βόρεια Αφρική ετησίως με στόχο την στήριξη των μεταρρυθμίσεων και της οικονομικής ανάπτυξης βέβαια δεν μπορούν να σταματήσουν το ρεύμα των μεταναστών που παρατηρείται τις τελευταίες εβδομάδες από τη Βόρεια Αφρική. Τώρα αποδεικνύεται ότι ήδη χρειάζονται όχι δισεκατομμύρια αλλά δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για την στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε αυτές τις χώρες για την επαγγελματική εκπαίδευση και τους κλάδους που μπορούν να απορροφήσουν σημαντικό αριθμό εργαζομένων και προφανώς πρόκειται για τεράστια ποσά. Το ερωτούμενο είναι κατά πόσο οι Ευρωπαίοι είναι έτοιμοι και πρόθυμοι να παραχωρήσουν αυτού του ύψους της χρηματικής βοήθειας.

Ήδη στην Ευρώπη η κατάσταση είναι αρκετά ανησυχητική. Η χρεωστική κρίση μέχρι και την απειλή κρατικής αθέτησης υποχρεώσεων, που ήδη προέβαλε η Ελλάδα η Ιρλανδία η Πορτογαλία η Ισπανία και πιθανόν ακόμα και από την Ιταλία και το Βέλγιο είναι ορατή. Οι επιθέσεις των προσφύγων στα νότια σύνορα της Ευρώπης σε τέτοια περίοδο είναι ιδιαίτερα ανεπιθύμητες. Η επιλογή θα πρέπει να γίνει μεταξύ της οικονομικής βοήθειας προς την Αραβική περιοχή και της συγκρότησης ενός είδους «Μεσογειακού Άξονα». Όμως ο μεθοριακός αποκλεισμός αποτελεί δαπανηρή πολυτέλεια και μάλιστα αναποτελεσματική. Με λίγα λόγια πρόκειται για επιλογή ανάμεσα στην πανούκλα και στη χολέρα. Δεν αποκλείεται να ζητηθεί από την Ευρώπη να συμμετάσχει σε ένα; Σχέδιο Μάρσαλ ακόμα και την Μέση Ανατολή!

Η κρίση στη Λιβύη και η απειλή του Καντάφι να ανοίξει τα σύνορα μετά την υποστήριξη και τις επιθέσεις από τις συμμαχικές δυνάμεις ο κίνδυνος είναι ακόμα πιο μεγάλος. Στην Ε. Ε δεν υπάρχει κοινή άποψη ούτε κοινές συνταγές. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις η επιλογή περιορίζεται ανάμεσα στο μεγαλύτερο και το μικρότερο κακό. Αλλά η Ε. Ε δεν είχε πάρει είδηση τι θα συνέβαινε στην περιοχή καθώς οι ηγέτες της ασχολούνταν με τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και τη διεύρυνση προς την Ανατολή και δεν αντιλήφθηκαν την απειλή στη Νότια Μεσόγειο. Στην ουσία δεν πήρε είδηση τα επαναστατικά στην ουσία τους γεγονότα και τώρα προσπαθεί να σώσει ό,τι μπορεί να σωθεί μέσα στην κρίση. Τώρα η συγκράτηση του χειμάρρου των προσφύγων επί του παρόντος είναι άλλο πράγμα και δεν αποκλείεται χιλιάδες να βρεθούν σε ανθυγιεινούς καταυλισμούς. Τώρα η Ευρώπη έφτασε η ώρα πιθανόν να θερίσει τους καρπούς που έσπειρε σε άλλες εποχές όχι με τις καλύτερες αποφάσεις. Ωστόσο το Ευρώ παραμένει ακόμα πολύ ισχυρό ακόμα και μέσα σε αυτή την πρωτοφανή κρίση και μπορεί σε κάποιο βαθμό να απορροφήσει τους κραδασμούς.

Γάτα και ποντίκι
Οι «συνομιλίες» έχουν αρχίσει με τον Καντάφι αλλά το ζητούμενο είναι που θα καταλήξουν καθώς για να κάνεις ομελέτα χρειάζεται να σπάσει τα αυγά. Οι εκπρόσωποι του Καντάφι δεν είναι διατεθειμένοι ακόμα να το κάνουν και παίζουν το παιχνίδι της γάτας και του ποντικού ενώ την ίδια στιγμή οι πολεμικές επιχειρήσεις έχουν σταματήσει και οι αντιδράσεις για τον εξοπλισμό των αντικαθεστωτικών είναι μεγάλες και μέσα στην Μ Βρετανία. Αυτό που πρακτικά επί του εδάφους έχει κατά κάποιο τρόπο ξεκαθαρίσει είναι η διχοτόμηση της χώρας.

Ο ΥΠ. ΕΞ της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ επέκρινε την πρόσκληση της στρατιωτικής ηγεσίας των αντικαθεστωτικών για την παράκληση που απηύθυναν για εξοπλισμό τους από το ΝΑΤΟ και χαρακτήρισε ξεκάθαρα τις επιχειρήσεις ως επέμβαση των δυτικών δυνάμεων στον εμφύλιο. Τόσο ο κ. Λαβρόφ όσο και ο πρόεδρος Μεντβέντεφ έκαναν σαφές ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να εμπλακεί σε αυτές τις επιχειρήσεις. Ο τελευταίος μάλιστα κάλεσε τις δυνάμεις ασφαλείας που δραστηριοποιούνται στον Β Καύκασο για εντοπισμό τρομοκρατών να είναι πολύ προσεκτικές στις ενέργειες τους για να μην προκληθεί αποσταθεροποίηση στην περιοχή.

Τέλος οι εκτιμήσεις των αναλυτών είναι ότι επιδίωξη των «συμμαχικών δυνάμεων» είναι η δημιουργία στρατιωτικών βάσεων όπως συνέβη στην Γιουγκοσλαβία το 1999 με την εγκατάσταση της μεγαλύτερης Αμερικανικής Βάσης Camp Bondsteel στο Κοσσυφοπέδιο με χιλιάδες Αμερικανούς στρατιώτες! Όλα αυτά στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής βοήθειας και της προστασίας των αμάχων… Έπεται και συνέχεια στην περιοχή!