The Eichmann Trial

Deborah E. Lipstadt
The Eichmann Trial
Knopf Doubleday Publishing, 2011


Του Franklin Foer
The New York Times Book Review

Το να γράψει κανείς για τη δίκη του Adolf Eichmann σημαίνει ότι πρέπει να τοποθετήσει την πιο γνωστό δημοσιογράφο δικαστηρίων, Hannah Arendt, στο προσκήνιο. Στα σχεδόν 50 έτη από τη δημοσίευσή του, ο απολογισμός της συγγραφέως εκείνων των πρακτικών, «Eichmann in Jerusalem», έχει έρθει να επισκιάσει το ίδιο το θέμα του. Το βιβλίο αυτό είναι αληθινό και απαιτεί την προσοχή. Είναι μια συναρπαστική μίξη των υφών (ιστορία, φιλοσοφία, δημοσιογραφία) και περιέχει τις ισχυρές, και συχνά μη συμβατικές, ηθικές κρίσεις (ειδικά τη περιφρόνηση της συγγραφέως για τους εβραϊκούς ηγέτες που συνεργάστηκαν με τους δολοφόνους τους). Η ιστορία του βιβλίου στοχεύει να δώσει στη δημοσιότητα και στη κρίση του αναγνωστικού κοινού τα μεγάλα ιστορικά συμπεράσματα, αλλά, από την άλλη, παραμένει ακούσια και αναπόφευκτα προσωπική.

Το «The Eichmann Trail» από την Deborah Ε. Lipstadt, δεν μπορεί να αποφύγει εξ ολοκλήρου το έργο της Arendt, αλλά κατορθώνει να κρατήσει κατά ένα μεγάλο μέρος το παρασκηνιακό της μέρος, μέχρι το τέλος. Η Lipstadt έχει προσφέρει μια μεγάλη υπηρεσία με τη δοκιμή να καταπιαστεί με το νομικό δράμα, καθώς επίσης και με μια ιστορική στιγμή στην ιστορία του Ισραήλ και στο παγκόσμιο ξύπνημα για το μέγεθος της καταστροφής του ολοκαυτώματος.

Εκτός από τη δίκη του Eichmann, το 1961, το ολοκαύτωμα έχει αποτελέσει το αντικείμενο τουλάχιστον άλλων δύο αξιοσημείωτων δικαστικών μαχών. Η πρώτη, φυσικά, ήταν τα δικαστήρια της Νυρεμβέργης - πρακτικά που εμφανίστηκαν ανάμεσα στις καταστροφές του πολέμου και επικεντρώθηκαν στα εγκλήματα των Ναζί, που δίνουν λίγη φωνή στους ακόμα βασανισμένους επιζώντες της γενοκτονίας. Η δεύτερη δεν αφορούσε κανέναν και τίποτα άλλο, εκτός από την ίδια την Lipstadt. Το 2000, βρέθηκε ο κατηγορούμενη για δυσφήμηση από το συγγραφέα Ντέιβιντ Ιρβάιν, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε για τον χαρακτηρισμό της προς το άτομό του ως υποστηρικτής του ολοκαυτώματος. Αυτή η εμπειρία την έχει κάνει έναν ευαίσθητο άνθρωπο και οδηγητή στις περιπλοκές της ιστορίας των εγκλημάτων του ολοκαυτώματος, όπως αυτές παρουσιάστηκαν μέσα από την αίθουσα του δικαστηρίου.

Το βιβλίο αρχίζει με την κόρη ενός αργεντινού, η οποία διατηρεί σχέση με το γιο ενός γερμανού πρόσφυγα. Ο αργεντινός ήταν γερμανικής, αλλά και εβραϊκής καταγωγής. Πολλοί πατέρες αναμένουν το χειρότερο από τα αγόρια που οι κόρες τους τούς φέρνουν στο σπίτι, αλλά οι υποψίες για αυτή την συγκεκριμένη οικογένεια αυξήθηκαν χάρη στον προφανή αντισημιτισμό του αγοριού και τις αόριστες απαντήσεις του στις βασικές βιογραφικές ερωτήσεις που του απηύθυνε ο πατέρας της νεαρής. Ο αργεντίνος άνδρας αρχίζει να υποθέτει το χειρότερο και περιγράφει τους φόβους του σε μια επιστολή προς έναν γερμανό κατήγορο που τυχαίνει να είναι εβραίος. Ο κατήγορος φέρεται να στρατολόγησε τον πατέρα και την κόρη του με μυστικότητα, κατά τη διάρκεια κατασκοπευτικής επιχείρησης, και από κει προέκυψε η υποψία ότι ο ίδιος καταδίωκε τον Adolf Eichmann. Όταν ο πατέρας της εξέθεσε αυτήν την υποψία στον κατήγορο, διαβίβασε την υπόθεση στην Mossad.

Η Mossad αρχικά δεν ήταν ιδιαίτερα ενθουσιασμένη. Αλλά, μόλις κατάλαβε τη σημασία του στόχου του, εξαπέλυσε ένα επικίνδυνο σχέδιο απαγωγής, το οποίο η Lipstadt περιγράφει ως το πρωτότυπο των παράτολμων, έξυπνων επιχειρήσεων απ’ όπου απέκτησε τη φήμη της η Mossad. Οι ισραηλινοί νάρκωσαν τον Eichmann και τον έντυσαν ως μέλος του πληρώματος Al EL για να μην αντιληφτούν οτιδήποτε οι αργεντινές αρχές. Έτσι, κατάφεραν να τον μεταφέρουν.