Δύσκολη συνύπαρξη «βαθέος κράτους» - ΑΚΡ

BBC

Δεν υπήρχαν ποτέ αισθήματα αγάπης μεταξύ των Τούρκων στρατιωτικών και του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), του πρωθυπουργού της Τουρκίας, Ερντογάν, το οποίο ανήλθε στην εξουσία το 2002. Οι Τούρκοι στρατηγοί πιστεύουν ότι το ΑΚΡ στοχεύει να ανατρέψει τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους. Από την πλευρά του, το ΑΚΡ θεωρεί τους στρατιωτικούς εμπόδιο στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, απαραίτητες για να προσχωρήσει η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ωστόσο, οι αιτιάσεις για στρατιωτικό πραξικόπημα και οι συλλήψεις, αυτή την εβδομάδα, αλλά και η παραπομπή στη Δικαιοσύνη επτά ανώτερων στρατιωτικών πυροδότησαν νέες εντάσεις μεταξύ της στρατιωτικής και της πολιτικής ηγεσίας. Τίθενται συνεπώς ερωτήματα όπως το αν μπορούν να συνυπάρξουν ειρηνικά οι στρατιωτικοί, που θεωρούνται θεματοφύλακες του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, και το κυβερνών κόμμα που έχει ισλαμικές ρίζες, και ακόμη «το προς τα πού» οδεύει η Τουρκία.



Οι δημοσκοπήσεις στην Τουρκία δείχνουν ότι σε μια χώρα όπου οι πολιτικοί θεωρούνται διεφθαρμένοι, οι ένοπλες δυνάμεις είναι ο θεσμός που εμπιστεύονται περισσότερο οι Τούρκοι. Επιπλέον οι ένοπλες δυνάμεις θεωρούνται ο θεματοφύλακας της πολιτικής κληρονομιάς του Κεμάλ Ατατούρκ, θεμελιωτή της σύγχρονης Τουρκίας.

Ο στρατός στην Τουρκία ανέτρεψε τέσσερις εκλεγμένες κυβερνήσεις από το 1960. Ομως η εκλογική νίκη τού Ερντογάν, το 2002, αποτέλεσε νέα πρόκληση για τους Τούρκους στρατηγούς. Κατ’ αρχήν, διότι το AKP μπόρεσε να κυβερνήσει με αυτοδυναμία, χωρίς να καταφύγει σε κυβερνητικό συνασπισμό που φθείρεται από ενδοκυβερνητικές έριδες, όπως συνέβαινε συχνά στο παρελθόν. Επίσης, κέρδισε εύσημα στο εσωτερικό της Τουρκίας αλλά και στο εξωτερικό, επειδή προώθησε πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ένταξη της Τουρκίας στην Ε. Ε. Στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων εγγράφονται και οι προσπάθειές του να μην εμπλέκονται οι στρατιωτικοί με την πολιτική. Αν αυτή η μετάβαση εξουσίας από τους στρατιωτικούς στους πολιτικούς είχε συμβεί σε ήπιο κλίμα, οι στρατιωτικοί ίσως είχαν αποδεχτεί το νέο τους ρόλο. Αυτό δεν επετεύχθη, και τώρα το ερώτημα είναι αν μπορεί να αποτραπεί περαιτέρω πόλωση.

Ενδείξεις

Το AKP υποστηρίζει ότι υπάρχουν ενδείξεις για επικείμενο στρατιωτικό πραξικόπημα. Ο στρατός το αρνείται και λέει ότι η πολιτική ηγεσία εκδικείται τον πιο πατριωτικό θεσμό της Τουρκίας, τον στρατό. Αν ο Ερντογάν επιμείνει στη θέση του, ενδέχεται να κατηγορηθεί για αυταρχισμό. Από την πλευρά τους, οι στρατηγοί αντιλαμβάνονται ότι αν εξαπολύσουν πόλεμο φθοράς στο AKP, το οποίο έχει ήδη κερδίσει δύο εκλογές, το πιθανότερο είναι ότι θα κερδίσει και τρίτη εκλογική διαδικασία, διότι δεν έχει σοβαρό πολιτικό αντίπαλο. Επιπλέον, ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Μπασμπούγ, έχει δηλώσει ότι τα πραξικοπήματα ανήκουν στο παρελθόν. Συνεπώς, παρότι επιμένουν στον παραδοσιακό τους ρόλο τού θεματοφύλακα του έθνους, οι Τούρκοι στρατιωτικοί έχουν επίγνωση ότι ο ρους της Ιστορίας έχει αλλάξει. Βρίσκονται συνεπώς σε δύσκολο σταυροδρόμι.

Πηγή: http://news.kathimerini.gr